ERBN przedstawia zalecenia w sprawie wzmocnienia ERA
W odpowiedzi na Zieloną Księgę Komisji Europejskiej dotyczącą odnowienia Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA) Rada Naukowa Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERBN) sformułowała pięć zaleceń. W dokumencie przygotowanym na wniosek unijnego komisarza ds. nauki i badań naukowych Janeza Potočnika Rada Naukowa zaleca, żeby Komisja Europejska: - całkowicie i prawidłowo urzeczywistniła koncepcję autonomicznej ERBN zgodnie z ustalonym procedurami prawnymi; - rozszerzyła zasady autonomicznego zarządzania na inne obszary; - wzmocniła zasoby badawcze w Europie; - zwiększyła efektywność i komplementarność europejskich programów badawczych i szkoleniowych oraz promowała ich synergizm przez prężne programy krajowe; - usprawniła powiązania między badaniami przekraczającymi granice wiedzy a innowacjami. "Byłoby rażącą nieuczciwością twierdzić, że jesteśmy teraz przygotowani do osiągnięcia zadeklarowanego celu, jakim jest zdobycie statusu najbardziej dynamicznej gospodarki opartej na wiedzy na świecie", czytamy w dokumencie. "Ostatnie inwestycje w Europie są (nadal) niewystarczające, a rozdrobnienie wymaga opracowania nowych synergii i innych innowacyjnych inicjatyw. Musimy wciąż zwiększać prywatne i publiczne nakłady na badania naukowe, zapewniać niezbędną infrastrukturę badawczą, w szerokim zakresie zreformować sektor edukacji (zwłaszcza systemy szkolnictwa wyższego) oraz ułatwiać kształcenie na poziomie studiów magisterskich, doktoranckich i podoktoranckich". Rada Naukowa jest organem ERBN odpowiedzialnym za ustalanie polityki. Składa się z 22 członków nominowanych przez niezależną komisję kwalifikacyjną. W dyskusjach na temat ERBN zawsze kładziono nacisk na jej autonomię, a autonomia Rady Naukowej jest prawnie zagwarantowana w siódmym programie ramowym (7PR). Jednak zdaniem autorów dokumentu "jest jeszcze trochę do zrobienia, nim ERBN zacznie cieszyć się odpowiednią autonomią". Jeśli obecny model nie pozwoli na taką autonomię, jakiej oczekuje Rada Naukowa, a która jest "potrzebna, żeby ERBN nadal była siłą napędową jakości w ramach ERA", to po przeprowadzeniu średniookresowej oceny ERBN trzeba będzie uzgodnić alternatywne długoterminowe rozwiązanie, twierdzi Rada Naukowa. Autonomia i niezależność powinny także zostać rozszerzone na inne obszary, ponieważ są one "podstawowymi warunkami wiarygodności w nauce oraz jej wkładu w dobrobyt społeczeństwa", twierdzi Rada Naukowa. W dokumencie zaleca się również podjęcie działań zmierzających do zwiększenia zasobów badawczych w Europie. "Dane liczbowe" Komisji Europejskiej z 2007 r. dotyczące nauki, technologii i innowacji wskazują, że nakłady na badania cywilne i rozwój (B+R) wyrażone jako odsetek PKB wahały się w różnych krajach UE między 0,39 a 3,86 procenta. Średnie wydatki wyniosły 1,84 procenta PKB w porównaniu do 2,67 procenta w USA, 2,99 procenta w Korei Południowej i 3,17 procenta w Japonii. "Bez radykalnego wzmocnienia podstaw finansowych ERA większość pozostałych starań prawdopodobnie tylko zwiększy luki i różnice w obrębie ERA zamiast je niwelować", stwierdza Rada Naukowa. Roczny budżet ERBN wynoszący 1,7 miliarda euro należy podwoić na starcie następnego programu ramowego, a główny wysiłek powinien się skupić na skierowaniu unijnych funduszy strukturalnych na infrastrukturę badawczą. Komisja powinna także znacznie zwiększyć budżet na inwestycje w krytycznych dziedzinach infrastruktury badawczej. Należy także zająć się różnicami w poziomach finansowania między państwami członkowskimi UE. Obecne nierówności stwarzają barierę dla mobilności badaczy, ponieważ naukowcy czasami nie są w stanie zaakceptować lokalnych płac oferowanych na danej placówce. Rada Naukowa zaleca również poprawę efektywności i komplementarności europejskich programów badawczych i szkoleniowych oraz promocję synergizmu przez prężne programy krajowe. Można by to osiągnąć przez wprowadzenie opartego na doskonałości programu stypendiów podoktoranckich nie wiążącego się z rygorystycznymi wymogami dotyczącymi mobilności albo przez wspieranie programów prowadzonych z dobrym skutkiem przez inne organizacje, takie jak Europejska Organizacja Biologii Molekularnej (EMBO). Jedną z możliwości byłby program Erasmus dla doktorantów. Na zakończenie autorzy dokumentu apelują o ściślejsze powiązania między badaniami przekraczającymi granice wiedzy, jakie finansuje ERBN, a innowacjami. "Udane przekładanie wyników badań na innowacje nie może polegać na rozwiązaniach automatycznych", stwierdzają. Rada Naukowa zaleca wzięcie przykładu z USA, gdzie studenci dobrze wyszkoleni w laboratoriach prowadzących podstawowe badania kierowani są do przemysłu i laboratoriów B+R. Autorzy dokumentu sugerują, że rozprawy doktorskie, w które zaangażowana jest zarówno instytucja prowadząca badania podstawowe, jak i laboratorium przemysłowe, powinny także otrzymywać wsparcie UE, dodając: "Byłoby to wyraźne przesłanie dla wszystkich Europejczyków: badania przekraczające granice wiedzy mogą kształtować przyszłość".