Badania dostarczają nowych informacji na temat wyczuwania pola magnetycznego przez nietoperze
Naukowcy odkryli, że nietoperze wykorzystują magnetyt - substancję o właściwościach magnetycznych - jako "wewnętrzny kompas" ułatwiający orientację w przestrzeni. Wyniki badań, finansowanych częściowo przez UE z dotacji w ramach programu Marie Curie, opublikowano w czasopiśmie "PLoS ONE". Wykazywaną przez nietoperze zdolność wykorzystywania pola magnetycznego Ziemi do orientowania się w przestrzeni odkryto w 2006 r., ale jak dotąd jej mechanizm pozostawał zagadką. Czy jest to system uzależniony od światła, jak u wielu ptaków? Czy też komórki tych ssaków zawierają specjalne, wypełnione magnetytem "komory kompasowe", występujące u niektórych zwierząt? Podczas najnowszego badania, przeprowadzonego przez naukowców z Uniwersytetu w Leeds w Wielkiej Brytanii i Uniwersytetu Princeton w Stanach Zjednoczonych, nietoperze mroczki brunatne (Eptesicus fuscus) zostały poddane działaniu impulsu magnetycznego 5 000 razy silniejszego niż ziemskie pole magnetyczne, ale o przeciwnej orientacji. Jeżeli, jak się przypuszcza, nietoperze korzystają z magnetytu w celach orientacyjnych, pod wpływem tego impulsu zmieniłaby się biegunowość jego cząstek, a północ byłaby postrzegana jako południe. - Badaliśmy trzy grupy nietoperzy: jedną poddano działaniu impulsu magnetycznego o przeciwnej orientacji, a grupa kontrolna nie była poddana działaniu żadnych impulsów - wyjaśnił dr Richard Holland z Uniwersytetu w Leeds. - Trzecią grupę poddano działaniu impulsowi magnetycznemu o orientacji zgodnej z ziemskim polem magnetycznym. Dzięki tej grupie mogliśmy łatwo ustalić, czy zmiany w zachowaniu są raczej wynikiem dezorientacji pod wpływem samego impulsu, czy też wpływu orientacji impulsu na magnetyt. Nietoperze uwolniono i śledzono ich trasy przelotu za pomocą wszczepionych przekaźników radiowych. Stwierdzono, że zwierzęta w grupie kontrolnej, podobnie jak nietoperze poddane działaniu impulsu zorientowanego zgodnie z ziemskim polem magnetycznym, znalazły drogę do domu bez komplikacji. Natomiast połowa nietoperzy, które poddano działaniu impulsu o orientacji przeciwnej do kierunku ziemskiego pola magnetycznego, skierowała się w przeciwną stronę. - Wynika stąd jasno, że o kierunku lotu nietoperzy decyduje magnetyt obecny w komórkach tych zwierząt, ponieważ oddziałując na ten wewnętrzny kompas udało nam się zmienić ich północ w południe - powiedział dr Holland. Naukowcy przypuszczają, że nietoperze, które wybrały właściwy kierunek, mogły wykorzystać dodatkowe sygnały ułatwiające orientację, gdy tylko zdały sobie sprawę z nieprawidłowego działania ich zmysłu magnetycznego. Zmysł magnetyczny wykryto u wielu rozmaitych gatunków zwierząt, m.in. u ptaków, owadów, homarów, salamander, żółwi, ryb, ssaków i bakterii. Naukowcy stoją teraz przed kolejnym wyzwaniem: ustaleniem, jak działa zmysł magnetyczny u nietoperzy. "Nie wiemy jeszcze, gdzie u nietoperzy umiejscowione są komórki receptorowe zawierających magnetyt, nie jest też znana budowa tych komórek u zwierząt", napisali naukowcy. "Określenie ultrastruktury receptorów magnetycznych ma kluczowe znaczenie dla poznania zjawiska magnetorecepcji opartej na komórkach zawierających magnetyt".
Kraje
Zjednoczone Królestwo, Stany Zjednoczone