Dorosłe komórki macierzyste na ratunek
Naukowcy prowadzący badania w ramach jednego z finansowanych przez UE projektów wykazali obecność nerwowych komórek macierzystych w rdzeniu kręgowym dorosłego człowieka. Oczekuje się, że opublikowane na łamach "Journal of Neuroscience Research" odkrycie będzie mieć implikacje dla terapii uszkodzeń rdzenia kręgowego oraz chorób neuronu ruchowego. Rdzeń kręgowy tworzy długa, cienka wiązka nerwów stanowiących przedłużenie ośrodkowego układu nerwowego z mózgowia, znajdująca się wewnątrz pełniącego funkcję ochronną twardego kręgosłupa. Nerwy rdzenia przenoszą do mózgu i z mózgu impulsy nerwowe zawierające informacje o tym, co dzieje się wewnątrz i wokół organizmu. Jeżeli np. w wyniku wypadku dojdzie do uszkodzenia rdzenia nerwowego, zlokalizowane poniżej miejsca urazu odcinki rdzenia zostają wyłączone z komunikacji z mózgiem. To zaś oznacza, że wszystkie nerwy i części ciała połączone z takimi obszarami rdzenia kręgowego również zostaną odłączone od mózgu i przestaną funkcjonować. Szacuje się, że w Europie z powodu uszkodzeń rdzenia kręgowego cierpi 330 tys. osób, a co roku pojawia się ponad 10 tys. nowych przypadków. Najczęściej problem ten dotyczy młodych ludzi w wieku 25-30 lat. Uszkodzenie rdzenia kręgowego przez długie lata uważano za nieodwracalne, skutkujące trwałym paraliżem i niepełnosprawnością przez całe życie. Głównym powodem jest domniemana niezdolność ośrodkowego układu nerwowego do regeneracji. W ramach finansowanego przez UE projektu RESCUE (Research Endeavor for Spinal Cord in United Europe) zespół naukowców z francuskiego Narodowego Instytutu Zdrowia i Badań Medycznych (INSERM) badał różne strategie terapeutyczne przewidziane w przypadku uszkodzeń rdzenia kręgowego. Szczególną uwagę poświęcono możliwości wykorzystania dorosłych komórek macierzystych w leczeniu zmian w rdzeniu kręgowym. Dotychczas nie brano pod uwagę dorosłych komórek macierzystych jako rozwiązania w terapii uszkodzeń rdzenia kręgowego. Powodem było to, że w przeciwieństwie do zarodkowych komórek macierzystych, dorosłe komórki nie potrafią z reguły wytwarzać tkanki innej niż ich własna. Ponadto, mimo że już parę lat temu wykazano obecność nerwowych komórek macierzystych w mózgu i rdzeniu kręgowym dorosłych gryzoni, z przyczyn technicznych nie było wcześniej możliwości wykrycia takich komórek w rdzeniu człowieka. I tu na ratunek przybył zespół INSERM. Przy pomocy mikroskopii elektronowej i ekspresji markerów nerwowych komórek prekursorowych naukowcom udało się dowieść obecności nerwowych komórek macierzystych w rdzeniu kręgowym dorosłego człowieka. Następnie, hodując te komórki in vitro, naukowcy wykazali w jaki sposób można je zróżnicować nie tylko na neurony, lecz także komórki glejowe, które pełnią funkcję obronną i odżywczą, a ponadto uczestniczą w przekazywaniu sygnałów w układzie nerwowym. Dokonane w ramach projektu odkrycie ma daleko idące implikacje. Przewiduje się, że komórki te można wykorzystać do odtworzenia neuronów i komórek glejowych utraconych w wyniku uszkodzenia rdzenia kręgowego oraz w chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak stwardnienie zanikowe boczne (ALS). "Znaczenie terapeutyczne tak zwanych dorosłych komórek macierzystych powszechnie już uznaje się w środowisku naukowym. Jakkolwiek przed nami wciąż jeszcze daleka droga, praca ta stanowi znaczący krok naprzód w dziedzinie wszystkich chorób motoneuronów, które w chwili obecnej są zupełnie nieuleczalne" - uważa Alain Privat, dyrektor ds. badań naukowych w INSERM.