Nowe odkrycia w systemie immunologicznym mogą mieć kluczowe znaczenie dla przetrwania płazów
Stowarzyszenie parków zoologicznych i oceanariów (WAZA), podejmujące ogromne wysiłki nad ochroną płazów przed wyginięciem, ogłosiło rok 2008 Rokiem Żaby. Żaby i inne płazy stanowią istotną część globalnego ekosystemu i są wskaźnikiem ogólnej kondycji środowiska. Niestety niemal 50% płazów grozi wyginięcie. Niemniej europejscy badacze być może znaleźli sposób, by zapobiec temu kryzysowi. Naukowcy na całym świecie nie potrafią w pełni wyjaśnić nagłego i drastycznego załamania się populacji płazów. Znana jest jedynie główna przyczyna, a mianowicie niespotykanie szybkie rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych takich jak infekcja grzybicza chytridiomikoza. Źródłem infekcji jest grzyb skoczkowiec, a w szczególności gatunek Batrachochytrium dendrobatidis. Podejrzewa się, iż grzyb pochodzi z Afryki Południowej. Po zajęciu nowego obszaru, rozprzestrzenia się za pośrednictwem cieków wodnych z jednego płaza na drugi i dobrze się rozwija w wilgotnych i zimnych siedliskach. Obecnie nie ma możliwości powstrzymania grzyba w naturalnym środowisku i jak się wydaje jedynie niewielka część gatunków jest w stanie przetrwać infekcję w postaci larwalnej lub dorosłej. Po zainfekowaniu, zwierzęta służą jako zasobniki i nosiciele pośredni na potrzeby kolejnych wybuchów epidemii. Nie wszystkie jednak płazy są podatne, bowiem wysoką odpornością wykazują się amerykańskie żaby ryczące i afrykańskie żaby szponiaste. Wysiłki podejmowane w zakresie ochrony mogą zyskać nowego sojusznika w walce o ocalenie płazów. Badacze z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w Polsce, oraz z Centrum Badań Środowiskowych im. Helmholtza (UFZ) pracując nad charakterystyką znacznika genetycznego płazów odkryli więcej niż jeden locus Głównego Kompleksu Zgodności Tkankowej (MHC) klasy dwa u płazów ogonowych. Wyżej wspomniane geny mają zasadnicze znaczenie dla układu autoimmunizacyjnego, gdyż wytwarzają białka o kluczowym znaczeniu dla zwalczania ataku patogenów. To oznacza, że geny te są w stanie rozpoznać i zwalczać choroby w momencie ich pojawiania się. Do tej pory niewiele było wiadomo na temat reakcji układu odpornościowego płazów. Wcześniej sądzono, iż gen MHC nie ma większego znaczenia. Badania przeprowadzone przez naukowców obaliły tę teorię. Autorem naczelnym projektu jest Wiesław Babik, który prowadził prace badawcze w ramach projektu współpracy między uniwersytetem krakowskim a UFZ w Halle-Saale. Badanie sfinansowała Fundacja Alexandra von Humboldta, a odkrycia opublikowano w czasopiśmie Molecular Ecology. Na potrzeby prowadzonych prac, naukowcy zbadali różne populacje traszek górskich (Mesotriton alpestris) w Polsce. Traszka górska jest pierwszym, europejskim gatunkiem płaza ogonowego, którego MHC został zbadany i u którego odkryto więcej niż jeden locus MHC klasy II. Badanie opierało się również na wcześniej prowadzonych badaniach DNA, które wykazały, że polska populacja traszki górskiej osiągnęła wysoki poziom różnorodności genetycznej w stosunkowo krótkim okresie 10.000 lat.
Kraje
Niemcy