Odkryto zwyczaj balsamowania zwłok w dawnej Grecji
Dzięki literaturze starożytnych Greków i Rzymian dowiedzieliśmy się, że w antycznej Grecji ciała zmarłych odziewano w szaty pogrzebowe, a wcześniej obmywano je wodą i winem oraz namaszczano oliwą. Pozostaje jednak pytanie, czy stosowano praktykę balsamowania zwłok. Według szwajcarskich i greckich badaczy - tak. Odkrycie mumii pochodzącej z roku 300 n.e. wskazuje na istnienie zwyczaju balsamowania zwłok w Grecji pod panowaniem Rzymian. Dokonane przez badaczy odkrycie zostało opisane w artykule opublikowanym niedawno na łamach "Journal of Archaeological Science". Naukowcy pod kierownictwem dr. Franka Rühli z Instytutu Anatomii szwajcarskiego Uniwersytetu w Zurychu badali mumię kobiety w średnim wieku pochowanej w ołowianej trumnie, którą złożono w marmurowym sarkofagu. Sarkofag ten odkryto w roku 1962 podczas wykopalisk archeologicznych w Salonikach w północnej Grecji. Według ekspertów pochodzi on z czasów epoki hellenistycznej i bizantyjskiej. W ramach najnowszego badania wykazano, że ciało, którego szczątki znajdują się obecnie w Muzeum Archeologicznym w Salonikach, zostało zabalsamowane przy pomocy różnorodnych olejków, przypraw i żywic. Dzięki temu zachował się nie tylko szkielet, ale także fragmenty tkanek miękkich, m.in. włosów, krwinek i mięśnia dłoni, oraz haftowany złotą nicią jedwabny całun, którym przykryto ciało. W celu ustalenia substancji stosowanych do balsamowania zwłok multidyscyplinarny zespół naukowców przeprowadził badania przy pomocy technik histologicznych i fizyko-chemicznych, obejmujące analizy makroskopowe i antropologiczne, w tym spektrometrię mas sprzężoną z chromatografią gazową (GC-MS) i analizy z użyciem mikroskopu elektronowego. Stwierdzono obecność mirry, tłuszczy i żywic. Naukowcom nie udało się ustalić, czy istotną rolę w konserwacji zwłok odegrała ołowiana trumna. Badanie, prowadzone we współpracy z naukowcami z Trackiego Uniwersytetu im. Demokryta (Grecja), pozwoli dowiedzieć się, w jaki sposób wykorzystywano substancje konserwujące tkankę, przeciwbakteryjne i przeciwutleniające w praktykach pogrzebowych w Grecji pod panowaniem rzymskim. Asystent naukowy w Instytucie Anatomii, Christina Papageorgopoulou, która odpowiadała za organizację badań, komentuje: "Nigdy wcześniej nie stwierdzono tego rodzaju balsamowania zwłok w tej epoce historii Grecji". Z wcześniejszych danych wynikało, że w rzymskiej Grecji po śmierci balsamowano jedynie wybranych. - Dzięki badaniom mumii na Uniwersytecie w Zurychu istotnie wzbogacona została wiedza społeczna, a także wiedza w dziedzinie badań historycznych - mówi dr Rühli, koordynator projektu Swiss Mummy. W ramach projektu stosowane są nieszkodliwe dla badanych tkanek nieinwazyjne metody analityczne, pozwalające uzyskać informacje na temat życia i śmierci ludzi oraz pośmiertnych zmian mumii. Według naukowców tego rodzaju badania sprzyjają nawiązywaniu współpracy między naukowcami reprezentującymi dyscypliny społeczne i przyrodnicze. - Taka transdyscyplinarność ma szczególne znaczenie w nauce o mumiach - mówi dr Rühli. Stanowi to główny przedmiot prac naszej jednostki badawczej.
Kraje
Szwajcaria, Grecja