Zwierzęta, które dłużej śpią posiadają silniejszy układ odpornościowy - jak wynika z badań
Naukowcy z Wlk. Brytanii, USA i Niemiec, zajmujący się biologią ewolucyjną, odkryli, że zwierzęta poświęcające więcej czasu na sen, rzadziej chorują na infekcje pasożytnicze i posiadają wyższe stężenie krążących w ich organizmie komórek odpornościowych. Wyniki opublikowane w czasopiśmie BMC Evolutionary Biology mogą pomóc w wyjaśnieniu roli snu w funkcjonowaniu układu odpornościowego u ludzi. "Sen to biologiczna enigma" - mówią autorzy. Według kierownika projektu, dr Briana Prestona z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka w Niemczech, choć sen zabiera sporą część naszego życia i był już wielokrotnie przedmiotem badań, nikomu nie udało się jeszcze wyjaśnić, dlaczego u różnych gatunków pojawiły się w procesie ewolucji tak różne wymogi dotyczące snu. Sen to stan bezbronności, pozornie bezproduktywny, w którym zwierzęta mają stosunkowo ograniczoną świadomość swojego otoczenia. Mając na względzie fakt, iż spanie zwiększa ryzyko bycia zaatakowanym przez drapieżnika, a także zmniejsza szanse na znalezienie pożywienia czy reprodukcję, interesującym staje się pytanie, dlaczego organizmy żywe poświęcają mu tyle czasu. "Aby proces był opłacalny - czytamy w artykule - korzyści czerpane ze snu muszą być znaczące." Jednakże badania konkretnych powiązań pomiędzy ewolucją wzorców spania a takimi czynnikami, jak odnowa mózgu czy uczenie się, przynosiły dotąd niespójne wyniki. W swoich ostatnich badaniach zespół sprawdzał teorię mówiącą, iż sen zwiększa odporność, która wymaga znacznych ilości energii, porównując czas snu różnych gatunków (np. wśród gatunków ssaków niektóre śpią 3 godziny na dobę, a niektóre 20) z informacją o układzie odpornościowym i pasożytnictwie. Naukowcy korzystali z informacji pochodzących z dwóch różnych baz danych: Międzynarodowy System Informacji o Gatunkach, z którego pochodziły informacje o składzie krwi zdrowych zwierząt w zoo, oraz Globalna Baza Danych o Pasożytach Ssaków, podająca informacje o najczęstszych wirusach, bakteriach i grzybach atakujących zwierzęta. Porównali te dane z informacjami o wzorcach fazy snu z REM oraz fazy snu bez REM tych samych gatunków, zebranymi na podstawie dogłębnej analizy dostępnej literatury. Stwierdzili, że wraz z przedłużaniem się czasu snu u poszczególnych gatunków, rośnie u nich, w postępie geometrycznym, liczba białych krwinek: Przedłużenie czasu snu o 14 godzin odpowiada wzrostowi liczby białych krwinek o 615%. Zasada sprawdziła się w przypadku czterech z pięciu badanych typów leukocytów. Ważne jest także to, że badania wykazały, iż przedłużenie czasu snu nie powoduje zwiększenia ilości innych składników krwi. Oznaczałoby to więc ogólne zwiększenie u zwierząt liczby komórek układu odpornościowego, ale już nie innych produkowanych komórek. Zespół stwierdził także, iż liczba leukocytów we krwi rośnie wraz z przedłużaniem się obydwu faz snu (z REM i bez REM), co zaprzeczałoby wnioskom z niektórych wcześniejszych badań. Istotny jest także wniosek, że w przypadku 12 gatunków, u których można było zbadać problem pasożytnictwa, liczba infekcji pasożytniczych malała wraz z pojawianiem się dłuższych czasów snu. "Nasze badania potwierdzają, że odporność na pasożyty odegrała ważną rolę w ewolucji wzorców spania i sugerują, że sen ma większe znaczenie z punktu widzenia układu odpornościowego niż się aktualnie uważa" - czytamy w raporcie. "Wedle naszej hipotezy, sen wzmacnia układ odpornościowy" - piszą autorzy we wnioskach, co zaprzecza szeroko uznanej teorii, że służy on głównie mózgowi. "Wyniki naszych badań wskazują, iż gatunki ssaków, które poświęcają więcej czasu na sen, są w stanie zwiększyć nakłady swojego organizmu na układ odpornościowy i dzięki temu chronią się lepiej przed infekcjami pasożytniczymi." Wnioski z badań podkreślają także potrzebę zajęcia się zaburzeniami snu oraz skracającym się czasem snu wśród ludzi, jakie obserwuje się w ciągu ostatnich dekad. Autorzy zaznaczają także potrzebę odkrycia mechanizmów psychologicznych, jakie leżą u podstaw wpływu snu na układ odpornościowy, aby móc w sposób jednoznaczny ustalić powiązania pomiędzy brakiem snu a podatnością na infekcje.
Kraje
Niemcy, Zjednoczone Królestwo