Z raportów wynika, że UE obrała dobry kurs, ale inwestycje na B+R słabną
Wyniki opublikowanych niedawno Wskaźników Innowacyjności Europy 2008 oraz Raportu nt. kluczowych danych o stanie Nauki, Technologii i Konkurencyjności 2008/2009 wskazują na znaczną poprawę w niektórych obszarach, ale także wynika z nich, że rozwój działań w zakresie B+R (badania i rozwój) w UE27 znalazł się w stanie zastoju. Obydwa raporty zostały zaprezentowane w tym tygodniu w Brukseli przez Güntera Verheugena, Wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej i Janeza Potocnika, Komisarza ds. Nauki i Badań. Inwestycje publiczne i prywatne w B+R i innowacje uznaje się za nieodzowne dla wspierania procesu stabilizacji gospodarki i wyjścia z kryzysu. Niemniej intensywność inwestycji w badania (kwota przeznaczona na działania w zakresie B+R w stosunku do PKB) nie wzrosła w ciągu ostatnich lat i utrzymuje się na poziomie około 1,84%. Komisarz Potocnik podkreślił, że europejskie przedsiębiorstwa w szczególności muszą wziąć na siebie odpowiedzialność. "W dobie kryzysu nie czas na przerwę w inwestycjach na badania i innowacje" - powiedział. "Są one niezbędne, jeżeli Europa ma wyjść wzmocniona z kryzysu gospodarczego [�]. Inicjatywy Komisji podejmowane w celu podniesienia efektywności badań unijnych, pobudzania innowacyjności i rozwijania rynków zaawansowanych technologii, kierują Europę na dobrą drogę." Komisarz Verheugen poparł przedmówcę mówiąc: "Zaprzepaszczenie kryzysu jest niedopuszczalne. To ważne, abyśmy wykorzystali wszystkie możliwości i dali wyraźny sygnał europejskim przedsiębiorstwom, by nie ograniczały wydatków na badania, rozwój i innowację oraz aby nie wysyłały wysoko wykwalifikowanych pracowników na bezrobocie, ponieważ potrzebujemy ich wszystkich." Raport nt. konkurencyjności zawiera analizę dane z okresu 2000-2006, natomiast dane o wskaźnikach innowacyjności obejmują rok 2007, a żadna z tych analiz nie odzwierciedla wpływu obecnego kryzysu gospodarczego. Jednakże obydwa raporty pokazują wyraźnie, że podczas gdy uniwersytety europejskie wypuszczają więcej absolwentów kierunków ścisłych, wielu z nich może nie trafić do konkurujących regionów z powodu niedostatecznej liczby ofert pracy. Zagraniczne inwestycje w UE27 również wykazały znaczny wzrost, sięgając 62% zagranicznych inwestycji USA przeznaczonych na B+R. Wszystkie państwa członkowskie UE zwiększyły swoje wydatki na B+R w latach 2000-2006, dążąc do wypełnienia zapisu strategii lizbońskiej o inwestycjach B+R na poziomie 3% PKB. Największe wysiłki poczyniły Portugalia i Grecja. Aczkolwiek wiele państw uplasowało się znacznie poniżej średniej. Komisarz Verheugen powiedział, że w przypadku Włoch, Hiszpanii i Litwy "sprawą zasadniczej wagi jest podjęcie zintensyfikowanych wysiłków, aby poprawić sytuację". Jeżeli chodzi o konkurencyjność, to Finlandia, Szwecja i Szwajcaria uzyskały wyjątkowo dobre wyniki, ale intensywność w zakresie działań B+R nie wzrosła w Wlk. Brytanii, Francji i Włoszech, a w Niemczech jedynie w niewielkim zakresie. To ważne, dlatego że ww. państwa mają najwyższe PKB w UE27. Podczas gdy różnice w inwestycjach między państwami członkowskimi UE zmniejszają się, ogólna stagnacja ma wpływ na cały obraz konkurencyjności europejskiej, zwłaszcza w obliczu szybkiego rozwoju Chin. Co ważne, 12 państw członkowskich wykazało wyższą intensywność w zakresie działań B+R niż Chiny, a z kolei 15 z nich przeznaczyło na badania mniej niż Chiny. Intensywność działań w zakresie B+R w Japonii, Korei Południowej i Chinach wzrasta, a w USA spada, ale - warto zaznaczyć - z bardzo wysokiego pułapu. Jak czytamy w komunikacie Komisji, UE ma jeszcze dużo do zrobienia, aby osiągnąć cel traktatu lizbońskiego. "Stale niski poziom inwestycji sektora gospodarczego w działania z zakresu B+R w połączeniu ze strukturą przemysłową UE o skromniejszym w stosunku do USA sektorze nowoczesnych technologii, hamuje wydajność UE [�]. UE musi zmienić swoją strukturę przemysłową, skoncentrować się na innowacyjności i zapewnić lepsze wykorzystanie B+R w szerszym zakresie." Tworzenie sprzyjających warunków dla szybkiego wzrostu MŚP w sektorze nowoczesnych technologii jest koniecznie, jak również przyjaznego innowacjom rynku europejskiego i lepszego dostępu do systemu nadawania patentów unijnych. Wskaźniki innowacyjności pokazują, że Dania, Niemcy, Finlandia, Szwecja i Wlk. Brytania są liderami innowacyjności, "gdzie wyniki innowacyjności znacznie przewyższają średnią unijną i wszystkich pozostałych krajów. Spośród wymienionych państw, najszybciej poprawiają swoje wyniki Niemcy, podczas gdy Dania znalazła się jest w zastoju." Kreatywność i innowacyjność są ściśle ze sobą połączone. W badaniu uwzględniano analizę kreatywności i wskaźniki działalności projektowej, które pokazują, że państwa stwarzające dobrą atmosferę dla kreatywności charakteryzują się zazwyczaj wyższym poziomem działań B+R i projektowych, jak również wysokimi, ogólnymi wynikami w zakresie innowacyjności. W Europie rośnie liczba naukowców pozyskiwanych z krajów trzecich, a liczba europejskich absolwentów jest wyższa niż kiedykolwiek, niemniej udział naukowców w sile roboczej kształtuje się poniżej poziomu obserwowanego w USA czy Japonii. Publikacji europejskich naukowców w specjalistycznych czasopismach jest więcej niż z jakiegokolwiek innego regionu, ale amerykańscy naukowcy nadal prowadzą pod względem siły oddziaływania publikacji. Raport nt. konkurencyjności wskazuje również na duże pole do poprawy w zakresie europejskich patentów. Według wskaźników innowacyjności "utrzymująca się przepaść w stosunku do USA i Japonii dotyczy czterech dziedzin: patenty międzynarodowe [...] partnerstwa publiczno-prywatne i liczba naukowców (pomimo poprawy w tych dwóch obszarach) oraz wydatki na B+R w sektorze przedsiębiorstw". Komisarz Potocnik zakończył swoje wystąpienie w następujący sposób: "Początkowe kroki w kierunku budowania Europejskiej Przestrzeni Badawczej, które po raz pierwszy są poddawane ocenie w tym raporcie, przynoszą obiecujące wyniki. UE stała się bardziej otwarta na świat i jest coraz bardziej atrakcyjna dla zagranicznych inwestorów, studentów i naukowców. Należy jeszcze bardziej wzmocnić te trendy, ale działania podjęte przez Komisję i państwa członkowskie już zaczynają przynosić owoce." Europejskie Wskaźniki Innowacyjności są publikowane niezależnie i obejmują wskaźniki innowacyjności oraz analizy trendów dla państw członkowskich UE27, a także dla Chorwacji, Turcji, Islandii, Norwegii i Szwajcarii.