Naukowcy unijni wytropili zabójców nowotworów wykorzystujących bakterie
Bakterie Salmonellae, zwykle występujące w kurczakach i jajkach, wpływają na nasze życie i nie cieszą się dobrą sławą. Ale czy ta zła sława nie jest zbytnio przesadzona? Naukowcom w Niemczech, których prace są finansowane ze środków unijnych, udało się w sumie przedstawić Salmonellae w pozytywnym świetle, kiedy odkryli, że bakterie te mogą migrować do nowotworów litych i niszczyć je. Odkrycia opublikowano w czasopiśmie Public Library of Science (PLoS) ONE. Badania zostały w części sfinansowane z projektów CLINIGENE i MIDITRAIN. Projekt CLINIGENE uzyskał dofinansowanie na łączną kwotę 12 mln EUR, a projekt MIDITRAIN na ponad 2 mln EUR. Zdaniem dr Sary Bartels i dr Siegfrieda Weissa z Centrum Badań Chorób Zakaźnych im. Helmholtza (HZI) w Brunszwiku, Niemcy, bakterie mogą przeniknąć do złośliwej tkanki i zniszczyć ją dzięki substancji przekaźnikowej zwanej "czynnikiem martwicy nowotworu alfa" (TNF-alfa). Z uwagi na fakt, że naczynia krwionośne na obszarze dotkniętym chorobą stają się przepuszczalne, krew może płynąć z naczyń do tkanki złośliwej, skutecznie zabijając w ten sposób nowotwór. "Ten dopływ krwi stanowił punkt wyjścia dla naszych badań" - wyjaśnia dr Weiss. "Przekaźnik immunologiczny obecny w czasie bakteryjnie wywoływanego zapalenia powoduje taką właśnie reakcję. Szukaliśmy go i znaleźliśmy" - dodaje współautorka, która jest kierownikiem grupy ds. immunologii molekularnej przy HZI. TNF-alfa jest generowany przez komórki układu immunologicznego po rozpoznaniu Salmonelli. To pomaga pobudzić do działania inne komórki układu odpornościowego. Przepuszczalność naczyń krwionośnych zwiększa się i TNF-alfa może namierzyć tkankę nowotworową, ponieważ naczynia krwionośne w obszarach z zaburzeniami różnią się zasadniczo od zdrowych tętnic czy żył - słabe naczynia krwionośne są porowate i mają ślepe zaułki. Naukowcy stwierdzili, że potrzebna jest naprawdę niewielka ilość TNF-alfa, aby rozpuścić ściany naczyń krwionośnych w strefie nowotworowej i umożliwić przepływ krwi do złośliwej tkanki. Na podstawie wyników badań naukowcy dążą do zmodyfikowania Salmonelli, aby móc wykorzystać ją w terapii nowotworowej. Bakterie mogłyby migrować do nowotworów i powodować ich śmierć. Zaletą bakterii Salmonellae jest to, że są zlokalizowane w różnych miejscach w organizmie, do których zasadniczo trudno jest dotrzeć za pomocą tradycyjnych terapii nowotworowych. Na przykład tkanki nie są odpowiednio ukrwione, a chemioterapeutyków nie można stosować w obszarach, w których nie ma przepływu krwi. Podczas gdy we wcześniejszych badaniach zidentyfikowano zjawisko atakowania nowotworów przez bakterie, ich wykorzystanie do leczenia raka nigdy nie zostało ocenione ze względu na poważne obawy, że może nastąpić zgon pacjenta z powodu zakażenia. "Uzyskaliśmy ważną wskazówkę na temat sposobu migracji bakterii do nowotworów" - mówi dr Bartels. "Możemy teraz próbować manipulować bakteriami, aby wykorzystać je w terapii nowotworowej bez wywoływania śmiertelnego zakażenia." W badaniach wykorzystano myszy laboratoryjne, bowiem "być może trzeba jeszcze lat zanim będzie można zastosować tę metodę na ludziach" - stwierdza dr Weiss. Prace w ramach projektu CLINIGENE (Europejska sieć na rzecz postępu w klinicznym transferze genów oraz terapii), dofinansowanego z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR) UE, mają zostać zakończone w roku 2011. Projekt MIDITRAIN (Interakcje molekularne w czasie zakażenia), zakończony w 2008 r., był dofinansowany ze "Stypendiów Marie Curie - program szkolenia początkujących naukowców (EST)" w ramach tematu Mobilność 6PR.
Kraje
Niemcy