Podział komórkowy uwieczniony na taśmie filmowej
W ramach badań finansowanych przez UE naukowcy nagrali prawie 200.000 filmów przedstawiających ludzkie geny biorące udział w szeregu procesów, między innymi w jednym z najważniejszych procesów życiowych: podziale komórkowym. Szczegółowe informacje na temat tych przełomowych badań zostały opublikowane w czasopiśmie Nature. Projekt MITOCHECK (Regulacja mitozy za pomocą fosforylacji z punku widzenia genomiki funkcjonalnej, proteomiki oraz biochemii) otrzymał finansowanie w kwocie 8,58 mln EUR z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR). Materiał filmowy został zarejestrowany przez partnerów konsorcjum, w skład którego weszło 10 podmiotów, m.in. niemieckie Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL). Dzięki temu naukowcy zidentyfikowali setki genów biorących udział w procesie mitozy (będącego najczęstszą formą podziału komórkowego u ludzi). "Bez mitozy nie następują procesy życiowe, natomiast nieprawidłowy przebieg mitozy wywołuje nieprawidłowości, takie jak nowotwory" - wyjaśnia dr Jan Ellenberg z instytutu EMBL. Ludzkie komórki posiadają 22.000 genów. W celu odkrycia, które z nich są powiązane z procesem mitozy, zespół badawczy wykorzystał zjawisko interferencji kwasu RNA (rybonukleinowego), aby wyciszyć (dezaktywować) poszczególne geny, a następnie umieścić je pojedynczo w innych komórkach. Komórki zostały sfilmowane w trakcie obserwacji mikroskopowej trwającej 48 godzin, co umożliwiło otrzymanie dziesiątek tysięcy poklatkowych filmów przedstawiających przebieg mitozy. Ogromna ilość materiału filmowego została poddana obróbce za pomocą nowego programu komputerowego napisanego specjalnie na potrzeby projektu. W ten sposób naukowcom udało się stwierdzić, że blisko 600 z 22.000 genów odgrywa rolę w procesie mitozy. Kolejnym krokiem naukowców będzie zbadanie działania tych 600 genów na poziomie cząsteczkowym. W ramach następczego projektu MITOSYS sfinansowanego ze środków Siódmego Programu Ramowego (FP7) naukowcy przeprowadzą badania oddziaływania tych genów na zdrowe komórki oraz niektóre komórki nowotworowe. Być może dzięki tym badaniom uda się zidentyfikować markery, które ułatwią diagnozowanie oraz umożliwią skuteczniejsze terapie. Konsorcjum MITOCHECK bezpłatnie udostępniło w Internecie cały zgromadzony w ramach badania materiał filmowy oraz analizy. Dane otrzymane w trakcie dalszych badań zostaną udostępnione w ten sam sposób. "W wyniku projektu społeczność naukowa uzyskała bardzo bogate zasoby" - stwierdza dr Ellenberg. "Naukowcy mogą odwiedzić witrynę, wprowadzić nazwę ulubionego genu i sprawdzić następstwa jego wyciszenia. Mogą także otrzymać informacje o innych genach o podobnym działaniu. Wystarczy kilka kliknięć myszką zamiast miesięcy lub lat pracy w laboratorium!" Opracowana w ramach projektu nowa metodologia wyciszania genów została już wykorzystana kilka razy przez społeczność naukową. "W rok po opracowaniu mikromacierze siRNA są wykorzystywane przez ponad 10 zespołów badawczych z całej Europy" - wyjaśnia dr Rainer Pepperkok z instytutu EMBL. W czasopiśmie Science opublikowano też wyniki prowadzonych równolegle przez ten sam zespół badawczy badań nad białkami kodowanymi przez wspomniane 600 genów.
Kraje
Niemcy