Sekwencjonowanie genomu wszy odzieżowej zakończone - czas na was maleństwa
Międzynarodowy zespół naukowców przeprowadził sekwencjonowanie genomu wszy odzieżowej (Pediculus humanus humanus) oraz bakterii (Candidatus Riesia pediculicola), która ma decydujące znaczenie dla jej przetrwania. Odkrycia, opublikowane w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), dostarczają informacji, które mogą przyczynić się do poprawienia kontroli nad tym roznoszącym choroby pasożytem. Wszy odzieżowe żywią się ludzką krwią i mogą roznosić tyfus epidemiczny, dur powrotny i gorączkę okopową. (Wesz głowowa, jej bliska krewniaczka, wywołuje głównie swędzenie głowy u małych dzieci, ale może również doprowadzić do powiększenia węzłów chłonnych szyi albo zapalenia nabłonka rogówki.) Wszy mają naturalny niedobór witaminy B5 (pantotenianu), ale szczęśliwie dla nich zamieszkująca je bakteria Candidatus Riesia pediculicola wytwarza wystarczające ilości B5, aby zaspokoić potrzeby obydwu. Obydwa gatunki żyją w symbiozie od milionów lat. Wszy odzieżowe, które zagnieżdżają się w zagięciach i szwach ubrań, doskonale rozwijają się w niehigienicznych warunkach i są wszechobecne na terenach, gdzie wystąpiła klęska. Coraz bardziej uodporniają się na zabiegi owadobójcze, co doprowadza do plag endemicznych. W ramach ostatnich badań naukowcy z 25 instytucji z całego świata połączyli swoje siły, aby przeprowadzić sekwencjonowanie genomów wszy i jej przyjaciółki. Ustalili między innymi, że Candidatus Riesia pediculicola nie jest odporna na antybiotyki. "Odkryliśmy słaby punkt wszy ludzkiej" - mówi dr Alejandra Perotti z Uniwersytetu w Reading w Wlk. Brytanii. "Reprodukcja i przetrwanie wszystkich rodzajów wszy ludzkich zależy od tej bakterii. [Candidatus Riesia pediculicola] stanowi nowy cel opracowywanych, nowatorskich środków przeciw wszom, zwłaszcza w przypadkach, w których zawodzi klasyczne leczenie." Dr Perotti dodaje, że antybiotyki, które całkowicie straciły swoją wartość terapeutyczną mogłyby teraz zostać poddane testom pod kątem tego nowego wykorzystania. "Potencjał antybiotyków w zwalczaniu ludzkich wesz nie jest niespodzianką, ale teraz dysponujemy solidnymi podstawami naukowymi w tym zakresie" - stwierdza. "Skutecznych może być kilka antybiotyków i trzeba je systematycznie przetestować." Dr Henk Braig z Uniwersytetu w Bangor, Wlk. Brytania, wyjaśnia że bakterie nie są odporne na antybiotyki, ponieważ były odizolowane w ciele wszy i przekazywane z pokolenia na pokolenie przez tysiąclecia bez kontaktu ze światem zewnętrznym. "Nie mając żadnego kontaktu z zewnętrznymi bakteriami nie miały potrzeby wykształcenia odporności na antybiotyki, co nastąpiłoby w bardziej otwartym środowisku w toku walki o przetrwanie i dominację" - zauważa. Julio Rojas z Uniwersytetu w Barcelonie, Hiszpania, zauważył, że wesz pozbyła się wielu nieistotnych genów, lecz jest wysoce funkcjonalna. "W przypadku ścieżki transdukcji sygnału insuliny istnieje tylko jedna kopia każdego istotnego genu, w odróżnieniu od innych owadów, które na ogół mają więcej kopii danych genów" - mówi. "Mapowanie genomu ma istotne znaczenie dla identyfikacji celu, którym należy się zająć" - wyjaśnia dr Rojas. "Ważne, aby oddziaływać bezpośrednio na wesz. Jeżeli uda nam się zidentyfikować geny biorące udział w rozpoznawaniu gospodarza to będziemy w stanie oddziaływać bezpośrednio na pasożyta. Zważywszy na fakt, że bakteria endosymbiotyczna zawiera geny o zasadniczym znaczeniu dla przetrwania pasożyta, mówimy prawdopodobnie o kolejnym, potencjalnym celu genetycznym w walce z wszami." Genom wszy odzieżowej jest najmniejszym znanym genomem owada i ma najmniejszą liczbę enzymów detoksykacyjnych zaobserwowaną wśród owadów. Dzięki temu jest idealny do badania odporności na środki owadobójcze i inne typy obrony chemicznej. Ponadto jego niezwykła kompletność czyni z niego naturalny punkt odniesienia ewolucyjnego dla badań wszystkich gatunków owadów poddanych sekwencjonowaniu.
Kraje
Hiszpania, Zjednoczone Królestwo