Odzyskać wzrok? Wyniki przełomowych badań przynoszą nadzieję milionom
Naukowcom, których prace są finansowane ze środków unijnych, udało się pobudzić nieaktywne czopki. To osiągnięcie może przyczynić się do uratowania milionów osób przed ślepotą. Nieaktywne czopki, które normalnie pozostają w oku nawet po pojawieniu się ślepoty zostały reaktywowane przez międzynarodowy zespół naukowców pracujący pod kierunkiem Instytutu Friedricha Mieschera ze Szwajcarii oraz Institut de la vision z Francji. Odkrycia opublikowano w magazynie Science. Badania zostały w części sfinansowane z dwóch unijnych projektów: RETICIRC (Oparte na obwodach podejścia do chorób siatkówki), dofinansowanego na kwotę 2,25 mln EUR z tematu "Zdrowie" Siódmego Programu Ramowego (7PR) oraz NEURAL CIRCUIT (Łączenie metod monitorowania genetycznego, fizjologicznego i wirusowego w celu poznania budowy i funkcji obwodów neuronalnych), dofinansowany z grantu Marie Curie dla najlepszych Szóstego Programu Ramowego (6PR). Ponad 2 miliony osób na świecie cierpi na różne choroby z grupy określanej mianem retinopatii barwnikowej (łac. retinitis pigmentosa). Retinopatia barwnikowa jest dziedziczną formą zwyrodnienia siatkówki, charakteryzującą się postępującą utratą wzroku, która prowadzi ostatecznie do ślepoty. Choroby dotyka fotoreceptory, komórki przetwarzające światło na impulsy. Impulsy te są następnie przetwarzane przez siatkówkę i wysyłane do mózgu za pośrednictwem włókien nerwowych. Istnieją dwa typy fotoreceptorów, a mianowicie pręciki i czopki. Pręciki umożliwiają nam widzenie w nocy. Wraz z postępem choroby pręciki jako pierwsze zostają dotknięte i ostatecznie zniszczone. Czopki odpowiadają za widzenie kolorów i wysoką ostrość w świetle dziennym. W kolejnymi etapie choroba atakuje właśnie je, ale w odróżnieniu od pręcików, czopki pozostają w organizmie nawet wtedy, kiedy przestają funkcjonować. Pomimo tego, że nie są już w stanie reagować na stymulację świetlną, czopki wciąż zachowują pewne elektryczne właściwości, jak również połączenia z niektórymi neuronami siatkówki, które wysyłają informacje wzrokowe do mózgu. Do tej pory nie było jasne, czy czopki poddadzą się interwencji terapeutycznej. Dr Botond Roska z Instytutu im. Friedricha Mieschera wraz z zespołem neurobiologów opracował jako pierwszy terapię genową wykorzystującą halorodopsynę archeonów - światłoczułe białko, które przywraca funkcjonalność zniszczonych komórek czopków. Jego badania pokazały, że istniejąca sieć komórkowa jest w stanie odtworzyć wiele ze złożonych funkcji służących do przekształcania światła na sygnał neuronalny. Zdaniem zespołu nieaktywne komórki stanowią ważną furtkę dla interwencji terapeutycznej w niektórych chorobach, w których następuje utrata funkcji fotoreceptora. "Jesteśmy przekonani, że dzięki naszej genowej metodzie terapeutycznej odkryliśmy skuteczne podejście, które może koniec końców pomóc grupie chorych cierpiących na retinopatię barwnikową" - mówi dr Roska. Dodaje, że zespół prowadzi obecnie badania przesiewowe pacjentów, aby określić, komu nowa terapia może przynieść największe korzyści.
Kraje
Niemcy, Francja