Małe prawdopodobieństwo rozprzestrzeniania się grypy poprzez ptaki wędrowne
Wyniki nowych badań sugerują, że prawdopodobieństwo rozprzestrzenianie się ptasiej grypy na ogromne odległości za pośrednictwem ptaków wędrownych jest raczej niewielkie. Odkrycia, opublikowane w czasopiśmie Journal of Applied Ecology, mają znaczenie dla naszego zrozumienia rozprzestrzeniania się innych chorób ptasich, takich jak wirus Zachodniego Nilu. Szczep grypy H5N1 krąży od kilku lat zarówno w dzikich, jak i udomowionych stadach ptaków. Eksperci ds. zdrowia publicznego bacznie przyglądają się rozprzestrzenianiu się choroby, która od 2003 r. spowodowała zakażenie ponad 500 osób, z czego w przypadku 300 ze skutkiem śmiertelnym. Winą za rozprzestrzenianie się choroby na całym świecie obarczano często ptaki wędrowne. Niektóre gatunki kaczek, gęsi i łabędzi często wskazywano jako głównych winowajców, gdyż mogą zostać zarażone i przenosić wirusa, same nie wykazując żadnych objawów. "Potencjalne zagrożenie dla ludzi skutkowało obszernymi relacjami w mediach, które często skupiały się na ptakach wędrownych, co zwiększało obawy społeczeństwa i prowadziło do wezwań do masowego wybijania dzikich ptaków" - przypomina naczelny autor artykułu, dr Nicolas Gaidet z CIRAD (Centre de coopération internationale en recherche agronomique pour le développement) we Francji. "Jednakże faktyczne zagrożenie rozprzestrzenienia się wirusa H5N1 za pośrednictwem ptaków wędrownych zależy od tego, czy zakażone osobniki są zdolne do wędrówki roznosząc przy tym wirusa oraz jakie odległości są w stanie pokonywać. Nasze badania udzieliły odpowiedzi na te pytania za pomocą analizy infekcji oraz tras i okresów wędrówki wielu gatunków ptaków." Dr Gaidet wraz z zespołem zaczerpnął z literatury naukowej informacje na temat trwania zakażenia bezobjawowego u kluczowych gatunków dzikiego ptactwa. Naukowcy założyli również malutkie nadajniki satelitarne ponad 200 ptakom reprezentującym 19 gatunków dzikiego ptactwa, w tym krzyżówkom (Anas platyrhynchos), gęsiom tybetańskim (Anser indicus) i łabędziom krzykliwym (Cygnus Cygnus), z których wszystkie podejrzewano o przenoszenie wirusa na duże odległości w czasie wędrówki. To dało zespołowi bezprecedensowy wgląd w trasy wędrówek ptaków. Dzięki wykorzystaniu wiedzy na temat bezobjawowego okresu zakażenia w przypadku ptaków z nadajnikami satelitarnymi, zespół zbudował obraz prawdopodobieństwa rozprzestrzeniania przez te ptaki wirusa grypy w czasie wędrówki. Naukowcy odkryli, że teoretycznie ptaki te mogłyby rzeczywiście przenosić wirusa H5N1 na naprawdę ogromne odległości. Niektóre gatunki mogą przebyć niemal 3.000 kilometrów (km) w czasie porównywalnym z okresem trwania bezobjawowego zakażenia. Niemniej szanse na to są niezwykle małe. Nadajniki satelitarne pokazały, że ptaki raczej nie dążą do pokonania całej trasy wędrówki za jednym zamachem. Zamiast tego dzielą trasę na kilka długich przelotów, które trwają od jednego do czterech dni. Między poszczególnymi etapami zazwyczaj odpoczywają na miejscach postoju. Co ważne okresy postoju trwają zwykle dłużej niż okres zakażenia. Jak wskazuje zespół to zapobiegłoby roznoszeniu przez te ptaki wirusa w ciągu kilku kolejnych, ale przerywanych przelotów na duże odległości. "Interkontynentalne rozprzestrzenianie wirusa wymagałoby zatem prawdopodobnie przenoszenia sztafetowego między seriami kolejno zakażanych ptaków wędrownych" - napisali naukowcy. Jak piszą w podsumowaniu: "Prawdopodobieństwo... przeniesienie wirusa na duże odległości przez pojedynczego dzikiego ptaka jest niskie. Oceniamy, że w przypadku pojedynczego ptaka wędrownego rozprzestrzenienie wirusa HPAI [wysoce zjadliwy wirus ptasiej grypy] H5Na na przestrzeni 500 km może nastąpić średnio w ciągu zaledwie 5 do 15 dni w roku." Dodają, że rozprzestrzenianie choroby wymaga, aby zakażenie przebiegało u osobnika bezobjawowo. Mało prawdopodobna jest wędrówka ptaka z objawami grypy, a jeżeli nawet wybierze się w drogę to nie pokona tych samych odległości, co zdrowe ptaki. Odkrycia mają znaczenie dla naszej wiedzy na temat rozprzestrzeniania się innych chorób, w tym wirusa Zachodniego Nilu czy chorób bakteryjnych takich jak salmonelloza i odkleszczowa choroba z Lyme.
Kraje
Francja, Włochy, Niderlandy, Stany Zjednoczone