Badania wskazują na powiązanie palenia tytoniu z reumatoidalnym zapaleniem stawów
Wyniki nowych badań dofinansowanych ze środków unijnych sugerują, że palenie tytoniu może być odpowiedzialne za ponad jedną trzecią przypadków najbardziej rozpowszechnionej i najostrzejszej postaci reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Co więcej wśród osób z podwyższoną podatnością genetyczną na RZS, palenie tytoniu może stać za ponad połową wszystkich przypadków. Odkrycia opublikowane w czasopiśmie Annals of the Rheumatic Diseases dostarczają kolejnego argumentu pracownikom służby zdrowia, aby odradzać palenie tytoniu, zwłaszcza osobom z historią RZS w rodzinie. Źródłem unijnego wsparcia badań był projekt AUTOCURE (Leczenie chorób autoimmunologicznych - podejście translacyjne do chorób autoimmunologicznych w epoce post-genomicznej z wykorzystaniem zapalenia stawów i zapalenia mięśni jako prototypów i przykładów instruktażowych), który otrzymał 11 mln EUR z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR). RZS to choroba autoimmunologiczna charakteryzująca się obrzmieniem stawów, bólem, sztywnością i zmęczeniem. Zazwyczaj pojawia się między 40 a 60 rokiem życia, a jej postęp powoduje poważne upośledzenie. Mimo iż istnieją metody leczenia kontrolujące rozprzestrzenianie się choroby, to nie ma na nią lekarstwa. Wcześniejsze badania wykazały, że dym tytoniowy wchodzi w interakcje z genetycznymi czynnikami ryzyka, podnosząc indywidualne ryzyko zachorowania na RZS. Jednakże odsetek przypadków RZS wywołanych paleniem tytoniu pozostawał tajemnicą i niewiele było wiadomo na temat szczegółów interakcji genów danej osoby z paleniem tytoniu wpływającej na ryzyko zapadnięcia na tę chorobę. W ramach ostatnich badań naukowcy ze Szwecji podjęli próbę odpowiedzi na te pytania, analizując historię palenia tytoniu i podłoże genetyczne nieco ponad 1.200 chorych na RZS ze środkowej i południowej Szwecji oraz 871 zdrowych osób z grupy kontrolnej. Osoby z grupy kontrolnej, dobrane według wieku, płci i rejonu zamieszkania pacjentów, zostały losowo wybrane z rejestru ludności. Badanych pytano o nawyki związane z paleniem tytoniu w przeszłości i obecnie. Próbki krwi pozwoliły ustalić indywidualną podatność genetyczną na RZS (mierzoną na podstawie obecności genu ryzyka HLA-DRB1 SE) oraz ciężkości choroby (mierzoną na podstawie poziomu przeciwciał antycytrulinowych białko/peptyd, inaczej ACPA). Wyniki pokazały, że im więcej dana osoba pali tytoniu, tym większe jest ryzyko zachorowania na ACPA-dodatnie RZS, które jest najpowszechniejszą i najostrzejszą postacią choroby. W przypadku nałogowych palaczy (tj. osób wypalających ponad 20 papierosów dziennie przez co najmniej 20 lat) prawdopodobieństwo dodatniego wyniku testu na ACPA wzrastało ponad 2,5 krotnie. W przypadku byłych palaczy, ryzyko zachorowania na RZS maleje im dłużej trzymają się z dala od tytoniu, a po 20 latach bez palenia ryzyko zapadnięcia na tę chorobę jest takie samo, jak u osób, które nigdy nie paliły. Aczkolwiek osoby, które dużo paliły w przeszłości nadal narażone są na wyższe ryzyko zachorowania na RZS, nawet 20 lat po rozstaniu się z nałogiem. Te dane doprowadziły naukowców do wniosku, że 35% przypadków ACPA-dodatniego RZS oraz 20% wszystkich przypadków RZS można przypisać paleniu tytoniu. "'[To] oznacza, że palenie tytoniu odgrywa istotną rolę w występowaniu RZS w ogóle, ponieważ ACPA-dodatnie RZS jest najpowszechniejszą postacią RZS" - napisali naukowcy. Ponadto ryzyko wydaje się wyższe w przypadku mężczyzn niż kobiet. Badania wykazały również, że palenie tytoniu jest szczególnie ryzykowane w przypadku osób, które już są genetycznie podatne na RZS. W tej grupie 55% przypadków można przypisać paleniu tytoniu. "Fakt, że ponad 50% przypadków RZS można przypisać paleniu tytoniu u osób będących nosicielami dwóch kopii genu HLA-DRB1 SE unaocznia, jak odmiennie palenie tytoniu może wpłynąć na zagrożenie chorobą u różnych osób" - podkreślają naukowcy. Zespół podkreśla, że nie sugeruje poddawania zdrowych osób testom genetycznym na obecność tych genów. Niemniej naukowcy wskazują, że ich dane mogą "dostarczyć argumentów na potrzeby konkretnych konsultacji odradzających palenie tytoniu osobom z historią RZS w rodzinie." Jeżeli chodzi o osoby, które już zachorowały na RZS, wpływ zaprzestania palenia na objawy nadal nie został w pełni wyjaśniony, aczkolwiek wiadomo, że palenie tytoniu powoduje choroby sercowo-naczyniowe, które są główną przyczyną przedwczesnego zgonu chorych na RZS. Naukowcy podsumowują: "Istnieje wiele powodów, by społeczność medyczna informowała o znanych faktach na temat palenia tytoniu i RZS, aby obniżyć częstotliwość palenia tytoniu oraz zapobiegać RZS i jego konsekwencjom."
Kraje
Szwecja