Odkryto powiązanie między językami a regionami wysokiej bioróżnorodności
Jedne z najbardziej zróżnicowanych językowo regionów na Ziemi występują w dziczy zaliczanej do gorących punktów i obszarów wysokiej bioróżnorodności - jak pokazują amerykańsko-brytyjskie badania. Odkrycia zaprezentowane w czasopiśmie PNAS sugerują, że około 70% wszystkich języków znalazło swoje miejsce w tych regionach. Badania pomogą rzucić światło na życie ludzi, którzy zamieszkują na tych terenach oraz na ochronę bioróżnorodności. Działacze ochrony przyrody z Uniwersytetu w Oksfordzie, Wlk. Brytania, i z Uniwersytetu Stanowego Pensylwanii (Penn State) w USA twierdzą, że języki, o których mowa, są w większości unikalne dla danego regionu i mogą zaniknąć. Eksperci są przekonani, że gatunki wymierają teraz w tempie 1.000 razy szybszym od tego odnotowywanego w historii. Lingwiści natomiast utrzymują, że z końcem XXI w. wymarciu ulegnie od 50% do 90% języków używanych na świecie. Naukowcy ustalili wcześniej powiązanie między zróżnicowaniem językowym a bioróżnorodnością. Zbiorom danych brakowało jednak precyzyjności pod względem geograficznym. "Paul Ehrlich powiązał utratę gatunków z usuwaniem nitów ze skrzydła samolotu" - stwierdził profesor Larry J. Gorenflo z Penn State. "Ile nitów można usunąć zanim skrzydło odpadnie i samolot straci sterowność? Podobnie, ile gatunków można stracić zanim załamie się ekosystem? Niestety powstrzymanie utraty gatunków w świecie, na którym życie 7 miliardów ludzi, to wyjątkowo ambitne zadanie. Przeprowadziliśmy te badania, aby lepiej poznać ludzi żyjących na obszarach ważnych ze względu na ochronę bioróżnorodności". W toku badań profesor Gorenflo wraz z kolegami wykorzystał dwa zbiory danych: lokalizacje gorących punktów i dzikich obszarów wysokiej bioróżnorodności oraz lokalizacje geograficzne ponad 6.900 języków. Pierwszy zbiór został przygotowany dla aplikacji systemu informacji geograficznej (GIS) przez Conservation International, a drugi na potrzeby GIS przez Global Mapping International. "Przeanalizowaliśmy regiony ważne pod względem ochrony bioróżnorodności i zmierzyliśmy ich zróżnicowanie językowe, aby zrozumieć istotną część wymiaru ludzkiego tych regionów" - wyjaśnia profesor Gorenflo. Zespół zauważył, że na dziewiczych siedliskach 35 gorących punktów występuje 50% roślin naczyniowych i 43% lądowych gatunków kręgowców świata. Dziewicze siedliska stanowią zaledwie 2,3% powierzchni planety. Łącznie 3.202 języki, czyli niemal 50% używanych na świecie, występuje w 35 gorących punktach. Są rozsiane po całym świecie, za wyjątkiem Antarktydy. Przyglądając się w szczególności 5 dzikim obszarom wysokiej bioróżnorodności, z których każdy stanowi zaledwie nieco ponad 6% powierzchni planety i mieści około 17% gatunków roślin naczyniowych i 6% lądowych gatunków kręgowców, naukowcy zidentyfikowali kolejne 1.622 języki. Jednakże wyjątkowość tych języków sprawia, że są wrażliwe, co zwiększa ryzyko ich wymarcia. "Tracąc różnorodność językową doprowadzimy do upadku garstki małych grup prowadzących tradycyjne gospodarki" - zauważa profesor Gorenflo. "Lokalne języki zostają zastępowane tymi kojarzonymi ze współczesną gospodarką przemysłową, czemu towarzyszą inne zmiany, np. wprowadzanie pił łańcuchowych. Z perspektywy ochrony bioróżnorodności, wszystko się może zdarzyć". Utrata języka może wywołać wiele szkód. Następuje utrata informacji środowiskowych, wywierając poważny nacisk na kulturę, język i słowa. Naukowcy twierdzą, że istotne znaczenie ma działanie na rzecz różnorodności kulturowo-językowej i jej ochrony. "Jestem przekonany, że to uzasadnia wspólne działania na rzecz ochrony, które są zintegrowane i podejmują próbę utrzymania bioróżnorodności oraz zróżnicowania kulturowego" - zauważa profesor Gorenflo. Profesor przestrzega również, że bez różnorodności kulturowej i językowej, która wydaje się coraz ściślej powiązana z różnorodnością biologiczną, utrata bioróżnorodności będzie prawdopodobnie postępować w alarmującym tempie. "W wielu przypadkach wydaje się, że warunki, które powodują ginięcie gatunków, tak samo oddziałują na języki" - dodaje. Zespół twierdzi, że wyniki jego prac mogą pomóc w dalszych badaniach nad powiązaniem różnorodności biologicznej z językowo-kulturową.Więcej informacji: Penn State: http://www.psu.edu/(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Uniwersytet w Oksfordzie: http://www.ox.ac.uk/(odnośnik otworzy się w nowym oknie) PNAS: http://www.pnas.org/(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
Kraje
Zjednoczone Królestwo, Stany Zjednoczone