Obiecujące, nowe przedsięwzięcia badawcze w walce z zamieraniem jesionów
Jesiony w całej Europie trapi grzyb Chalara fraxinea, który powoduje zamieranie drzew nie tylko w dojrzałych drzewostanach leśnych, ale również na terenach miejskich i w szkółkach. Odkryto go w lutym tego roku w partii zakażonych drzew przesłanej ze szkółki w Holandii do szkółki w Buckinghamshire w Anglii. Przeprowadzone niedawno w Szwecji badania, których wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Scandinavian Journal of Forest Research, ujawniają kluczowe dla brytyjskich oraz północno i środkowoeuropejskich ogrodników informacje w walce z agresywnym atakiem grzyba. Wyniki badań są dalekosiężne i zachęcają rządy do inwestowania w programy uprawy jesionów w celu wyeliminowania choroby. Według naukowców witalność jesionu wyniosłego uległa w ostatnich latach szybkiemu pogorszeniu w Europie Północnej i Środkowo-Wschodniej. Zamieranie zostało najpierw zaobserwowane na Litwie i we wschodniej Polsce w połowie lat 90. XX w. Od tamtej pory poważne szkody zgłosiło wiele krajów europejskich, między innymi Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy i Norwegia. W Szwecji, gdzie pracują naukowcy, lokalne przypadki choroby zostały najpierw zaobserwowane w 2002 r. w regionach wysuniętych najdalej na południe, po czym choroba rozprzestrzeniła się na niemal całą populację jesionu. Stosunkowo niedawno, w październiku tego roku, w życie wszedł brytyjski zakaz importu jesionu, a grzyb traktuje się jako szkodnika kwarantannowego na mocy krajowych przepisów o środkach nadzwyczajnych. W toku badań przeanalizowano szkody wyrządzone przez grzyba w szwedzkich sadach na drzewach liczących od 16 do 22 lat. Ustalenia wskazują, że choroba jest kontrolowana ściśle genotypowo, co oznacza, że atakuje jesiony wykazujące te same lub zbliżone cechy genetyczne. Co więcej naukowcy odkryli, że istnieje możliwość wprowadzenia programów uprawy ukierunkowanych na hodowlę drzew o wyższej oporności na infekcję. Głównymi objawami grzyba są poważne zamieranie korony, więdnięcie i nekroza liści oraz nekroza kory latorośli i pni. Uszkodzenia powstające wokół bocznych gałązek i blizny liściowe wskazują na możliwe miejsca infekcji. W podsumowaniu wyników badań czytamy, że "drastyczne następstwa zamierania w krajach takich jak Litwa, w których obszary leśne jesionu skurczyły się z 53.000 ha do 38.000 ha w latach 2001 - 2009, są alarmujące i wymagają podjęcia odpowiednich działań tak szybko, jak to możliwe". Jeżeli działania nie zostaną podjęte szybko, inne kraje mogą doświadczyć tego samego poziomu wylesienia, co Litwa. Jeden z wniosków, jaki można wyciągnąć z badań, mówi, iż istnieje odpowiedź na problem zamierania. Dzięki rygorystycznym programom klonowania silniejszych odmian, można wyhodować jesiony o wyższej oporności na chorobę, co oznacza obniżone ryzyko wybuchu epidemii grzyba Chalara fraxinea. Na chwilę obecną rządy muszą sobie jakoś radzić z problemem, ale niezbędne jest natychmiastowe wdrożenie zrównoważonego planu na przyszłość.Więcej informacji: Scandinavian Journal of Forest Research http://www.tandfonline.com/loi/sfor20 Szwedzki Instytut Badawczy Leśnictwa http://www.skogforsk.se/en/
Kraje
Szwecja