CORDIS

Osoby po amputacji nogi i stopy cierpią na różnego rodzaju ból, w tym ból fantomowy w utraconej kończynie, nerwiaka lub ból kikuta – części ciała pozostałej po amputacji. W celu łagodzenia przewlekłego bólu u takich osób stosuje się różnego rodzaju leczenie farmakologiczne oraz uzupełniające lub alternatywne terapie z zakresu neuromodulacji, jednak metody te mają ograniczoną skuteczność. Innowacyjna proteza kończyny Sfinansowany ze środków UE projekt IPS zaproponował alternatywne podejście – przywrócenie osobom po amputacji czucia w nodze. Twórcy projektu opracowali innowacyjną technologię przesyłania informacji na temat czucia i umieścili ją w protezie nogi, która przesyła informacje do mózgu. „Celem było opracowanie protezy, która przy chodzeniu będzie przypominać prawdziwą stopę”, wyjaśnia Rainer Schultheis, dyrektor generalny i współzałożyciel Saphenus Medical Technology GmbH, firmy, która opracowała tę protezę. Zaprojektowana przez firmę proteza, sprzedawana pod nazwą handlową Suralis stanowiącą znak towarowy, składa się ze skarpety z czujnikiem, która wykrywa ruch toczący się dzięki zestawowi siłowników wychwytujących wibracje. Informacje z podłoża są następnie przekazywane do nerwów w nodze, a na koniec – do mózgu. W konsekwencji mózg nie musi szukać utraconej kończyny, ciało łatwiej akceptuje protezę, zaś ból fantomowy znika. Tradycyjne kończyny bioniczne wykorzystują elektrody elektromiograficzne, by wyczuwać sygnały elektryczne w pozostałych mięśniach i przekształcać je w ruch bionicznej kończyny. Proteza Suralis działa podobnie do protezy bionicznej, jednak zamiast mięśni wykorzystuje nerwy czuciowe, które ciało wykorzystywało przed amputacją. Informacje czuciowe są więc przetwarzane i przekazywane do mózgu w ten sam sposób co w przypadku zdrowej nogi. W przeciwieństwie do konwencjonalnych kończyn bionicznych w protezie Suralis zastosowano ukierunkowane ponowne unerwienie czuciowe, zabieg chirurgiczny polegający na przymocowaniu protezy do kończyny po amputacji. Schultheis jest przekonany, że dalsza optymalizacja zabiegu, a także wykonanie go jednocześnie z amputacją sprawią, że pacjenci będą czuć taką nogę jak prawdziwą. Zalety protezy Suralis Ból fantomowy zazwyczaj leczy się silnymi lekami, takimi jak morfina i opiaty. Takie leki przeciwbólowe mają bardzo dużo skutków ubocznych i negatywnie wpływają na jakość życia osób po amputacji. W badaniach klinicznych proteza Suralis dawała wrażenie odczuwania utraconej kończyny i zwiększała stabilność chodu, dzięki czemu uczestnicy mogli chodzić na większe odległości. Co ważne, według uczestników ograniczyła też czy nawet całkowicie wyeliminowała ból fantomowy. Zaobserwowany stan rzeczy trwał przez co najmniej pięć lat. Projekt IPS odniósł sukces – w nietypowy sposób połączył zaawansowaną, zminiaturyzowaną technologię z medycyną. Proteza Suralis jest opłacalna i niedroga. Szacuje się, że po wejściu na rynek będzie ona kosztować do 85 % mniej niż istniejące rozwiązania. Przewiduje się, że umożliwi ona uzyskanie oszczędności związanych z opieką zdrowotną na poziomie przekraczającym 24 000 EUR rocznie na osobę. Do tego oferuje też oczywiste korzyści społeczne. Instytucje społeczne i instytucje opieki zdrowotnej docenił zalety wyrobu Suralis, jako że umożliwia on zapewnienie zaawansowanej opieki osobom po amputacji; tym samym dały zielone światło wykorzystaniu protezy w systemach opieki zdrowotnej w całej Europie. Schultheis tak widzi przyszłość: „Naszym celem długoterminowym jest przywrócenie czucia osobie noszącej protezę. Ta proteza bioniczna powinna być standardem w opiece protetycznej, podobnie jak okulary wykorzystuje się do korygowania wad wzroku”.

Słowa kluczowe

IPS, Suralis, czuciowe, osoba po amputacji, ból fantomowy, ukierunkowane ponowne unerwienie czuciowe