Regiony UE włączają gospodarkę odpadami wielkogabarytowymi w kontekst gospodarki o obiegu zamkniętym
Ten strumień odpadów w zróżnicowany sposób oddziałuje na środowisko i stwarza liczne wyzwania związane z logistyką, użytkowaniem i zarządzaniem, jak wyjaśniają Raquel Giner Borrull i Ana Isabel Crespo Soler, koordynatorki projektu URBANREC z instytutu AIMPLAS. „Inne wyzwania to brak rygorystycznych regulacji i brak wyników rynkowych, wynikające – między innymi – z braku opłacalnych metod waloryzacji”, dodają.
Gospodarka odpadami wielkogabarytowymi w zróżnicowanej przestrzeni europejskiej
Gospodarka odpadami wielkogabarytowymi jest regulowana i organizowana we wszystkich krajach, w których realizowane są demonstracje w ramach projektu: w Belgii, Hiszpanii, Polsce i Turcji. Każdy z wybranych krajów ma inną gospodarkę i wrażliwość społeczną, ale wszystkie spośród nich mają wspólny cel, jakim jest poprawa gospodarki odpadami wielkogabarytowymi. Region Flamandzki w Belgii posiada jeden z najbardziej rozwiniętych systemów zbiórki odpadów w Europie i odnotowuje sukcesy w promowaniu ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów wielkogabarytowych w celu uzyskania produktów o wysokiej wartości dodanej. Flandria posiada dobrze zorganizowaną sieć sklepów oraz centrów zajmujących się ponownym wykorzystaniem materiałów. Wprowadzono tam również zakaz składowania odpadów nadających się do ponownego przetworzenia bądź spalenia. W Walencji (Hiszpania), „powszechne jest, że ludzie, którzy dysponują ograniczonymi środkami do życia trudnią się sprzedażą złomu”, mówią koordynatorki. Chociaż jest to zazwyczaj tolerowane przez gminy, stwarza to trudności we wdrażaniu idei ponownego wykorzystania lub recyklingu materiałów w miejscach zbiórki odpadów komunalnych (CAS), w których takie praktyki mają miejsce. „W Walencji projekt pomógł w uwidocznieniu i określeniu ilościowym wpływu problemu, a także w przedstawieniu tych danych naszym burmistrzom. Dzięki temu, możemy wymagać od nich aktywnej współpracy, jak również oczekiwać w perspektywie średnioterminowej włączenia społecznego i pracowniczego tych osób w projekty związane z ponownym przetwarzaniem materiałów". W Warszawie (Polska) wdrażane są obecnie nowe zasady selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. W tym przypadku ważne jest zapewnienie warunków umożliwiających właściwą segregację odpadów – w kontekście działań związanych z ponownym wykorzystaniem lub recyklingiem odpadów wielkogabarytowych – w celu uzyskania produktów i materiałów odpowiedniej jakości. W Izmirze (Turcja) istnieje niewiele szczegółowych przepisów dotyczących odpadów wielkogabarytowych. Podejmowane są jednak nowe kroki prawne i praktyczne działania zmierzające do poprawy gospodarowania odpadami. Działania prowadzone w ramach projektu i jego wyniki mogłyby pomóc w opracowaniu rozwiązań dla CAS, które nadal są budowane na terenie całego kraju.
Tworzenie podstaw przyszłego prawodawstwa
Do tej pory do najistotniejszych osiągnięć działania URBANREC należą transfer wiedzy i eksperymenty, zbiórki na potrzeby recyklingu oraz programy edukacyjne dostosowane do potrzeb obywateli. „Rozwiązania opracowane w ramach projektu URBANREC przyczynią się do zmniejszenia wykorzystania zasobów kopalnych, zwiększając ponowne wykorzystanie i przekształcenie odpadów w surowce, przyczyniając się tym samym do zmniejszenia emisji CO2 o 10–20 %”, entuzjastycznie oznajmiają Giner Borrull i Crespo Soler. Ponadto przygotowano przewodnik dotyczący wdrożenia rozwiązań opracowanych w ramach projektu URBANREC na poziomie UE, w którym znajduje się 15 zaleceń projektowych mających na celu poprawę unijnych ram dotyczących odpadów wielkogabarytowych. Władze lokalne zaangażowane w projekt zamierzają podjąć kroki w celu uwzględnienia wyników projektu jako podstawy dla przyszłego prawodawstwa, a także zachęt ukierunkowanych na promowanie ponownego wykorzystania/recyklingu w ramach swoich kompetencji. Komentując długoterminowy wpływ projektu URBANREC, koordynatorzy twierdzą, że „projekt powinien wpłynąć na zredukowanie całkowitej ilości odpadów wielkogabarytowych i lepsze gospodarowanie nimi poprzez skuteczne ponowne wykorzystanie i recykling elementów nienadających się do ponownego wykorzystania (dzięki selektywnej zbiórce i rozbudowanej sieci CAS)".
Słowa kluczowe
URBANREC, odpady wielkogabarytowe, ponowne wykorzystanie, recykling, gospodarka odpadami, gospodarka o obiegu zamkniętym, wpływ na środowisko, punkty zbiórki odpadów komunalnych, odpady komunalne
