Ujawnienie ukrytej dynamiki profesjonalnych praktyk stosowanych przez edukatorów nauczycieli
„Ze względu na tego rodzaju założenia nie poświęcano wystarczającej uwagi badawczej wiedzy i umiejętnościom wymaganym w tego rodzaju pracy. Nie wspierano też pogłębiania tej wiedzy i umiejętności poprzez ukierunkowany rozwój zawodowy czy możliwości wdrażania”, stwierdza Eline Vanassche, stypendystka programu „Maria Skłodowska-Curie”, która zainicjowała i poprowadziła finansowany przez UE projekt ReconTEP. „Coraz lepiej rozumiemy, jak ważne są praktyki oraz tożsamość osób kształcących nauczycieli dla jakości edukacji w szkołach. Rozumiemy też palącą potrzebę docenienia ich istotności poprzez prowadzenie badań, które koncentrują się właśnie na nich”. Twórcy projektu zajęli się tym zagadnieniem, koncentrując się na profesjonalizmie edukatorów nauczycieli, definiowanych ogólnie jako osoby zaangażowane we wstępne przygotowanie przyszłych nauczycieli. Celem projektu ReconTEP było zrozumienie charakteru profesjonalizmu osób kształcących nauczycieli poprzez przyjrzenie się mu w praktyce. „Nie chodziło o samo zmapowanie i zarejestrowanie działań edukatorów nauczycieli, ale o przeanalizowanie, dlaczego takie osoby działają w dany sposób oraz w jak wpływa to na możliwości kształcących się nauczycieli”, dodaje Vanassche.
Zrozumienie złożoności i sprzeczności w kształceniu nauczycieli
Badacze opracowali nowatorski zestaw narzędzi teoretycznych, by przeanalizować profesjonalizm pod względem wcielanych w życie praktyk. „Koncepcja wcielonego w życie profesjonalizmu stawia w centrum zainteresowania to, co edukatorzy nauczycieli faktycznie robią w określonym momencie, w określonym kontekście”, wyjaśnia Vanassche. „Koncepcja ta zajmuje się profesjonalizmem osób kształcących nauczycieli, które angażują się w swoje działania zawodowe. Profesjonalizm ten przeciwstawiany jest innej koncepcji profesjonalizmu rozumianego jako wymagania względem tej grupy opierające się na normach zawodowych czy wynikach niedawno przeprowadzonych badań”. I dodaje: „Taka nowa interpretacja profesjonalizmu nie tylko stanowi potężny zasób teoretyczny i analityczny służący do badania kompetencji edukatorów nauczycieli, ale także jest przydatnym narzędziem wspierającym rozwój zawodowy tej grupy pracowników”. Zespół badaczy wdrożył i przetestował proponowane ramy teoretyczne w praktyce, przeprowadzając liczne studia przypadków, które z powodzeniem połączyły głosy i doświadczenia 11 edukatorów nauczycieli, 22 kształcących się nauczycieli oraz 22 mentorów szkolnych. Badacze zgromadzili dane poprzez obserwację współpracy edukatora z dwoma kształcącymi się nauczycielami przeprowadzoną podczas wizyty w szkole. Takie obserwacje uzupełniono kompleksowymi wywiadami ze wszystkimi zainteresowanymi stronami oraz analizą materiałów takich jak formularze dokumentujące obserwacje w trakcie lekcji czy dokumentacja szkolnych polityk.
Ogromny potencjał kształcenia edukatorów nauczycieli
„Projekt ReconTEP okazał się kluczowy dla dalszego rozwoju tej raczkującej dziedziny nauki, jako że sprzeciwiał się przekonaniu, że bycie dobrym nauczycielem w szkole podstawowej czy średniej jest koniecznym i wystarczającym przygotowaniem do kształcenia innych nauczycieli”, podsumowuje Vanassche. Badacze podkreślają również konieczność ukierunkowanego wdrożenia i ciągłego rozwoju zawodowego. „Ujawniając szczegóły dotyczące profesjonalizmu edukatorów nauczycieli, projekt ReconTEP otwiera przed nimi nowe perspektywy pozwalające na analizę i zrozumienie potencjalnych napięć i zagrożeń dla skuteczności ich działań, a także umożliwia aktywną pracę w celu poprawy tej skuteczności”. Wyniki projektu można będzie wykorzystać w ramach inicjatyw wspierających osoby kształcące nauczycieli na początkowym i dalszym etapie ich edukacji zmierzającej do poprawy ogólnej jakości uczenia się i nauczania w europejskich szkołach. Badania w ramach projektu przeprowadzono dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie”.
Słowa kluczowe
ReconTEP, nauczyciel, edukatorzy nauczycieli, kształcący się nauczyciel, nauczanie, rozwój zawodowy, profesjonalizm osoby kształcącej
