Miejskie laboratoria narkotykowe już się nie ukryją
Stymulanty amfetaminopodobne (ang. amphetamine-type stimulants, ATS) to obecnie druga pod względem popularności grupa narkotyków stymulujących w Europie, znacznie wyprzedzająca kokainę w niektórych państwach członkowskich. 80 % ATS wykorzystywanych w Europie jest produkowanych lokalnie, większość z nich w obiektach wielkości przemysłowej prowadzonych przez zorganizowane grupy przestępcze. Oprócz powodowania skutków społecznych produkcja ATS stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa również tych osób, które nie biorą narkotyków. Substancje chemiczne stosowane w produkcji są łatwopalne i mogą prowadzić do pożarów i wybuchów, a większość odpadów produkcyjnych jest wyrzucana do publicznej sieci kanalizacyjnej, co stwarza znaczne zagrożenie dla środowiska i zdrowia. Te efekty, które mogą towarzyszyć produkcji ATS, mogą być cennymi wskazówkami dla organów ścigania. Finansowany ze środków UE pionierski projekt microMole miał na celu śledzenie tych zjawisk dla pożytku publicznego. „Naszym celem było zaprojektowanie i pilotowanie urządzenia do automatycznego wykrywania produkcji amfetaminy w środowisku miejskim za pomocą sieci kanalizacyjnej, aby pomóc organom ścigania”, wyjaśnia Fernando Solano, koordynator projektu.
Sieci kanalizacyjne to osłona tak skuteczna jak południowoamerykańska dżungla
Sama koncepcja jest prosta, ale realizacja projektu pełna była technicznych wyzwań związanych z konstrukcją urządzeń, biorąc pod uwagę skomplikowane i nieprzyjazne środowisko kanalizacji miejskiej. W kanałach ściekowych znajduje się niezliczona ilość małych cząstek, związków organicznych, chemikaliów, bakterii i innych substancji, które są trudne do odfiltrowania, a także zaburzają wrażliwość sprzętu. Transmisja bezprzewodowa może zostać gwałtownie osłabiona przez strumień wody, występujące w niej osady oraz ziemię i materiały pochodzące z rur. Utrzymanie pracy urządzenia w wodnych głębinach kanałów ściekowych nie jest zadaniem prostym, ale jest niezbędne do ciągłego zbierania próbek, ich analizy i przekazywania danych. Zespół projektu microMole to czołowi eksperci i inżynierowie z branży, pracownicy organów ścigania, a nawet prawnicy posiadający szczegółową wiedzę na temat zbierania dowodów niezbędnych do otworzenia postępowania karnego. Aktywny system mikroprzepływowy nie zatyka się i umożliwia pobieranie próbek w krótkim czasie oraz eliminację zanieczyszczeń podczas ich pobierania. Zwiększona wydajność energetyczna – za sprawą dodatkowych akumulatorów i zmniejszonego zużycia energii dzięki innowacyjnym rozwiązaniom zdalnego monitorowania o niskiej mocy – była kluczem do rozwiązania problemów związanych z przesyłem energii i danych w krótkim czasie w wilgotnych czeluściach miejskiej sieci kanalizacyjnej. Wśród innowacji znalazły się mikrokontrolery o niskim poborze mocy oraz nowatorskie algorytmy kompresji danych i planowania transmisji bezprzewodowej. Zespół stanął przed jeszcze jedną przeszkodą: umieszczeniem systemu w trudno dostępnych dla ludzi małych rurach.
Umieszczenie „szczura” we właściwym miejscu
Prototyp składa się z trzech wydrążonych pierścieni, które wpasowują się w ścianki rury tak, by nie blokować przepływu ścieków. Zgłoszony do opatentowania robot gąsienicowy transportuje system przez małe rury, a następnie montuje i mocuje go w stałym miejscu w kanalizacji. Jak podsumowuje Solano: „Musieliśmy sprostać wielu wyzwaniom technicznym takim jak stworzenie sieci bezprzewodowej działającej w środowisku kanalizacyjnym, identyfikacja substancji chemicznej w próbce o skomplikowanym składzie oraz umieszczenie systemu w małej przestrzeni bez blokowania przepływu ścieków… i udało się!”. W ramach finansowanego ze środków UE projektu SYSTEM obecnie wykorzystuje się wyniki projektu pilotażowego microMole, w którym wykazano wykonalność bezprzewodowego monitorowania odpadów ściekowych. Urządzenie ma duży potencjał w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego i środowiskowego, ponieważ wykrywa nie tylko działalność związaną z narkotykami, ale także bezprawne usuwanie agresywnych chemikaliów różnego rodzaju.
Słowa kluczowe
microMole, ścieki, stymulanty amfetaminopodobne (ATS), kanalizacja, bezprzewodowy, amfetamina, miejskie, władze, organy ścigania
