Innowacyjne rozwiązania oferujące niższe koszty budynków energooszczędnych
W 2018 roku odnotowano najwyższy w historii poziom emisji związanych z użytkowaniem budynków. Przyczyn tego stanu rzeczy upatruje się we wzmożonym zapotrzebowaniu na energię potrzebną do ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń w związku z ekstremalnymi warunkami pogodowymi oraz w stale rosnącym zużyciu prądu wynikającym z aktywności ludzi. Dokumentem, który reguluje przepisy dotyczące budynków o niemal zerowym zużyciu energii, jest unijna dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Chociaż wytyczne nie są takie same dla wszystkich krajów, zasady dotyczące budynków energooszczędnych koncentrują się w każdym przypadku na poprawie efektywności energetycznej i zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Wiodące krajowe instytuty badawcze w dziedzinie energooszczędnych budynków połączyły siły z innowacyjnymi instytucjami mieszkaniowymi, aby osiągnąć wspólny cel – skutecznie zmniejszyć nakłady inwestycyjne związane z planowaniem i wybudowaniem budynków o niemal zerowym zużyciu energii. W ramach finansowanego przez UE projektu CoNZEBs opracowano szereg różnych pakietów rozwiązań dostosowanych do specyfiki każdego z czterech krajów biorących udział w inicjatywie. Ich wspólnym celem było szersze wykorzystanie technologii efektywnych energetycznie w sektorze budowlanym.
Cztery kraje i jeden cel: oszczędność energii, czasu i pieniędzy
Projekt CoNZEBs rozpoczął się od badań przeprowadzonych w czterech krajach partnerskich: w Danii, Niemczech, we Włoszech i w Słowenii. Miały one na celu analizę porównawczą nakładów inwestycyjnych w sektorze budownictwa wielorodzinnego w odniesieniu do budynków konwencjonalnych, budynków o niemal zerowym zużyciu energii oraz budynków przekraczających wymogi energooszczędności. Badania te wykazały, że w Niemczech koszt budynków energooszczędnych jest o 45 EUR/m2 wyższy niż koszt budynków konwencjonalnych, a we Włoszech różnica ta wynosi nawet 229 EUR/m2. Stoją za tym takie czynniki jak wymogi w zakresie charakterystyki energetycznej budynków obowiązujące w poszczególnych krajach, różne definicje budynku energooszczędnego, a także koszty technologii. Koordynatorka projektu Heike Erhorn-Kluttig z Instytutu Fraunhofera ds. Fizyki Budowlanej wyjaśnia: „Następnym krokiem była analiza danych statystycznych dotyczących kosztów oraz analiza wyników badania obejmującego planistów i firmy budowlane, aby zidentyfikować technologie lub metody umożliwiające obniżenie kosztów poprzez skrócenie czasu projektowania lub budowy. Wśród rozważanych możliwości znalazło się na przykład stosowanie dużych elementów konstrukcyjnych lub prefabrykatów, a także rozwiązania w zakresie zarządzania projektami, takie jak modelowanie informacji o budynkach (BIM), będące cyfrowym narzędziem do centralnego zintegrowanego projektowania, planowania zasobów i współpracy w całym cyklu życia budynku”.
Indywidualne rozwiązania o pewnych cechach wspólnych
W ramach projektu CoNZEBs opracowano dla każdego kraju co najmniej cztery pakiety rozwiązań technicznych, które pozwalają na obniżenie nakładów inwestycyjnych związanych z budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Mimo że różnią się one w zależności od specyfiki każdego kraju, posiadają pewne cechy wspólne. Materiał izolacyjny o niższym przewodnictwie cieplnym umożliwia stawianie cieńszych ścian, a co za tym idzie – bardziej opłacalnych budynków mieszkalnych. Innymi ważnymi czynnikami obniżającymi koszty są bardziej wydajne systemy ogrzewania i wytwarzania ciepłej wody użytkowej, nie wymagające stosowania tak grubej izolacji w przegrodach zewnętrznych budynku. Erhorn-Kluttig zaznacza: „Naszym celem było znalezienie takich pakietów rozwiązań, które zmniejszą różnicę między nakładami inwestycyjnymi potrzebnymi w przypadku konwencjonalnego budownictwa a kosztami budynków o niemal zerowym zużyciu energii o około 60 %. W niektórych krajach całkowicie zniwelowaliśmy tę różnicę, a nawet udało nam się opracować rozwiązania, które sprawiały, że koszty budynków energooszczędnych były ostatecznie niższe niż w przypadku standardowych budynków”. Ocena cyklu życia wykazała, że niektóre rozwiązania przyczyniają się również do obniżenia współczynnika globalnego ocieplenia, w tym energii wbudowanej.
Dalsze plany
Ekstrapolacja dotycząca okresu do 2030 roku pokazuje, że niektóre kraje jak dotąd nie przeanalizowały przyszłych trendów w zakresie czynników takich jak wskaźniki energii pierwotnej, taryfy energetyczne i koszty technologii. Dzięki bliskim kontaktom z decydentami za pośrednictwem krajowych grup doradczych projekt CoNZEBs stał się bodźcem do rozpoczęcia dyskusji i badań w krajach biorących w nim udział. Końcowe analizy wykazały, że w przyszłości na atrakcyjności zyskają koncepcje budynków energooszczędnych zasilanych energią elektryczną oraz koncepcje wykraczające poza wymogi budynków energooszczędnych. Na koniec koordynatorka projektu dodaje: „W ramach projektu CoNZEBs udowodniono, że możliwe jest, by nakłady inwestycyjne na budynki o niemal zerowym zużyciu energii były tylko nieznacznie wyższe niż koszty konwencjonalnych budynków. Ponadto dostępne są inne interesujące rozwiązania techniczne – bardziej przyjazne dla środowiska i prowadzące do obniżenia nakładów nawet poniżej kosztów konwencjonalnych budynków”. Wyniki projektu CoNZEBs powinny przyczynić się do powstawania większej liczby nowych budynków o niemal zerowym zużyciu energii, ułatwiając w ten sposób osiągnięcie celów UE w zakresie energooszczędnego budownictwa.
Słowa kluczowe
CoNZEBs, budynek o niemal zerowym zużyciu energii, budynki, energia, nakłady inwestycyjne, budownictwo, izolacja, rozwiązanie techniczne, ogrzewanie, przewodnictwo cieplne, ciepła woda użytkowa, przegrody zewnętrzne budynku, ocena cyklu życia
