Lepsza komunikacja jako metoda na zwiększenie zaufania do nauki i innowacji W ramach finansowanego przez UE projektu poddano analizie schematy komunikatów na portalu Twitter oraz wyniki z wyszukiwarek internetowych, dotyczące kryzysu wywołanego COVID-19. Odkryto, że stałym tematem we wszystkich krajach, w których prowadzono badanie, było zjawisko dezinformacji. Społeczeństwo © rafapress, Shutterstock Koronawirus, COVID-19, #korona? Tymi właśnie określeniami i znacznikami była od marca 2020 roku opatrzona większość komunikatów informacyjnych, zapytań w wyszukiwarkach oraz treści w serwisie YouTube. Ale kiedy nastąpił moment „szerzenia się” tego fenomenu w świecie mediów cyfrowych, tzn. kiedy wiadomości i informacje o pandemii koronawirusa zdominowały wszystkie inne tematy? Znalezieniem odpowiedzi na to pytanie zajął się zespół finansowanego przez UE projektu TRESCA. Ustalono, że począwszy od marca, gdy liczba przypadków COVID-19 zaczęła gwałtowanie rosnąć w takich krajach, jak Hiszpania i Włochy, uwaga mieszkańców w różnych krajach UE skupiała się na tematach związanych z koronawirusem. „W trakcie badania prowadzonego w ramach projektu TRESCA analizowaliśmy sytuację w ośmiu europejskich krajach, mianowicie w Austrii, Francji, Niemczech, na Węgrzech, we Włoszech, w Polsce, Hiszpanii oraz Holandii, przyglądając się temu, jaki wpływ miał COVID-19 na życie ich mieszkańców”, informują badacze TRESCA we wpisie na blogu na stronie projektu. „Przyglądając się trendom w zapytaniach z wyszukiwarek internetowych w okresie od stycznia do maja 2020 roku, widać że w lutym o COVID-19 wiedziała tylko pewna grupa ludzi. Większość z nas dowiedziała się o tym dopiero w marcu, gdy liczba przypadków zaczęła gwałtowanie wzrastać w takich krajach, jak Włochy czy Hiszpania. We Włoszech, na przykład, zainteresowanie mediów koronawirusem było bardzo duże w okolicach 24 lutego 2020 roku, zaś w Hiszpanii, we Francji oraz w Niemczech podobny poziom zainteresowania osiągnięto mniej więcej 9 marca 2020 roku”. Badacze dodają, że wpisy na Twitterze dotyczyły przeważnie tematów poruszanych w telewizyjnych programach rozrywkowych. „Kontrowersje wokół reakcji na pandemię COVID-19 spowodowały także wzrost zainteresowania programami popularno-naukowymi”. Jeśli chodzi o Hiszpanię, badacze wskazują też inne charakterystyczne tendencje dotyczące hashtagów. „Oprócz wyszukiwanych fraz »COVID« i »Madryt«, czyli hiszpańskiego miasta, które miało największą liczbę przypadków COVID-19, największe zainteresowanie wzbudzały programy rozrywkowe, takie jak »#MasterChef« oraz te typu talk-show, poruszające temat pandemii”. Z kolei we Francji, „do najpopularniejszych treści należały te opatrzone hashtagiem #izolacja oraz #zdejmowanie obostrzeń, a dodatkowo te dotyczące koronawirusa (#covid)”. Przedmiotem dyskusji w Internecie często były również różnego rodzaju dane liczbowe z kraju i zagranicy, dodają badacze. „Zaś znacznikiem #Trump opatrzonych było sporo wpisów na Twitterze w wielu z tych krajów, w których przeprowadzono analizę w ramach projektu TRESCA”. Podobieństwa i różnice W analizie zwrócono uwagę na fakt, że w okresie od połowy marca do połowy maja występowało „wiele podobieństw oraz pewne różnice między poszczególnymi krajami badanymi w ramach projektu TRESCA, jeśli chodzi o treść komunikacji na Twitterze. Wyraźnie widać, że w każdym z ośmiu badanych krajów, naczelnym i szeroko dyskutowanym tematem był COVID-19 – do tego stopnia, że mówiono o nim nie tylko w programach i serwisach informacyjnych oraz komunikatach rządowych, ale także w bardziej ogólnym ujęciu w programach rozrywkowych”. Badacze dodają, że biorąc pod uwagę to „jak szybko fake newsy i dezinformacja mogą rozprzestrzeniać się poprzez media społecznościowe oraz narzędzia komunikacyjne, takie jak np. WhatsApp (…) w dalszej kolejności zespół projektu TRESCA przyjrzy się czynnikom, jakie [kształtują] społeczny odbiór komunikacji treści naukowych”. Projekt TRESCA (Trustworthy, Reliable and Engaging Scientific Communication Approaches), który będzie realizowany do kwietnia 2022 roku, „ma na celu wzrost zaufania do nauki poprzez zastosowanie innowacyjnych metod komunikowania treści przez badaczy, dziennikarzy oraz ustawodawców”, jak wyjaśniono na stronie projektu. „Dla badaczy z projektu TRESCA kluczowe są trzy kwestie społeczne: problem przekazywania informacji wprowadzających w błąd i bezpieczeństwo cyfrowe, zdrowie środowiskowe oraz automatyzacja i przyszłość kompetencji pracowników”. Więcej informacji: strona projektu TRESCA Słowa kluczowe TRESCA, COVID-19, koronawirus, Twitter, dezinformacja
