Otwarcie drzwi dla naukowców uchodźców
Ouranię Tzoraki, adiunktkę na Wydziale Nauk o Morzu na greckim Uniwersytecie Egejskim na wyspie Lesbos, do uruchomienia projektu SCIREA zainspirował podobny program, z którym spotkała się w Niemczech. Celem tego przedsięwzięcia jest ułatwienie integracji naukowców uchodźców z europejskim systemie badawczym i na europejskim rynku pracy poprzez ukierunkowane wsparcie i szkolenia. „Naukowcy pochodzący z innego miejsca wnoszą ze sobą świeże pomysły. Ci ludzie mają potencjał, by zrobić dużo, ale nie mają ku temu żadnych możliwości”, mówi badaczka. Na prośbę organizatorów projektu SCIREA od marca 2018 roku pracownicy obozu Moria na wyspie Lesbos pytali przybywających uchodźców o ich wykształcenie. „Pierwsza analiza pokazała, że prawie 7 % uchodźców ma ukończone studia, z czego 1 % ma tytuł magistra, a nawet doktora”, dodaje Tzoraki.
Nieumiejętność pracy z danymi
Za pomocą kwestionariuszy i wywiadów organizacja Fondazione Leone Moressa, będąca partnerem projektu, sprawdziła dokładniej wiedzę i kwalifikacje potencjalnych naukowców. „Odkryliśmy, że brakuje im ważnych umiejętności, takich jak analizowanie i wizualizowanie dużych zbiorów danych, które odgrywają dziś istotną rolę we wszystkich dziedzinach nauki. Podobnie było z otwartymi narzędziami, których używamy w Europie”, wyjaśnia Tzoraki. W ramach projektu SCIREA przygotowano cykl seminariów prowadzonych na uniwersytecie, których celem było uzupełnienie tych braków. W odpowiedzi na problemy z dostępem do sieci na terenie obozów udostępniono również webinaria w formie nagrań wideo. Przekazywane treści skupiały się na praktycznych zagadnieniach, takich jak pisanie CV, szukanie pracy w Europie i ubieganie się o azyl. Uwzględniono również potrzebę ochrony środowiska, co było ważne dla uniknięcia konfliktu z goszczącą społecznością lokalną. „Ludzie mają poczucie, że są tu tymczasowo, co może oznaczać bardzo negatywne konsekwencje dla środowiska – tony plastiku w rzekach”, mówi Tzoraki. W projekcie uczestniczyło niewiele kobiet, dlatego by zwiększyć ich udział, obecne wśród uchodźców naukowczynie zaangażowano do prowadzenia podstawowych kursów angielskiego i niemieckiego dla mieszkanek obozów. We współpracy z europejską siecią staży zawodowych Praxis, za pośrednictwem której uczestnicy dowiadywali się o możliwościach zawodowych i badawczych, zespół projektu SCIREA przygotował platformę kontaktową z dostępnym offline repozytorium CV.
Najczęściej znajdowana praca
Trzech naukowców z Afganistanu i Iranu skorzystało z ośmiomiesięcznych stypendiów, dzięki którym wszyscy znaleźli później pracę. Projekt nie zakładał śledzenia jego wyników, ale przypadkowo otrzymywane informacje pokazują, że większość uczestników znalazło po nim pracę, z czego wielu w organizacjach pozarządowych. Inni z kolei dalej rozwijają się w kierunku kariery naukowej. Dla Tzoraki najważniejszym osobiście momentem było oglądanie naukowców z projektu SCIREA prezentujących wyniki swoich badań – na przykład afgańskiego badacza występującego na konferencji poświęconej środowisku, która odbyła się w Grecji w czerwcu 2019 roku. Projekt zachęcił do zjednoczenia się podmioty, które w formalny i nieformalny sposób zajmowały się edukacją uchodźców. Efektem tego jest sieć, którą uruchomiono na zamykającej projekt konferencji w lutym 2020 roku, by utrzymać dotychczasową dynamikę działań. W wyniku prac opublikowano rekomendacje dla greckiego rządu i Unii dotyczące tego, jak ulepszyć system kształcenia uchodźców. Partnerzy uczestniczący w projekcie SCIREA ubiegają się obecnie o dodatkowe środki. W międzyczasie Uniwersytet Egejski dalej pełni funkcję punktu kontaktowego dla uchodźców z wyspy Lesbos i umożliwia im udział w kursach języka greckiego, które wcześniej były dostępne jedynie dla zagranicznych studentów programu ERASMUS. „W ostatnich latach wiele pracy poświęcano badaniu migracji, ale niewiele robiono na rzecz praktycznej pomocy w integracji. Dzięki projektowi SCIREA pokazaliśmy, jak ważną rolę w integracji odgrywa edukacja”, podsumowuje Tzoraki.
Słowa kluczowe
SCIREA, uchodźcy, naukowcy uchodźcy, integracja, greckie wyspy, Lesbos, kształcenie uchodźców
