WYZNACZANIE TRENDÓW W NAUCE: Czy naukowcy odkryli właśnie sekretny narząd w naszej głowie?
Każdy współczesny podręcznik anatomii wyróżnia trzy główne typy ślinianek: przyuszne, podżuchwowe i podjęzykowe. Ślinianki wytwarzają ślinę umożliwiającą przełykanie, trawienie i odczuwanie smaku. Zespół badaczy w Holandii odkrył parę dużych ślinianek zwanych gruczołami rurkowymi, ukrytą we wnęce, w której jama nosowa styka się z gardłem. Gruczoły te służą prawdopodobnie do nawilżania górnych części gardła. Tego zaskakującego odkrycia anatomicznego dokonano, gdy zespół badał pacjentów z rakiem prostaty. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie „Radiotherapy and Oncology”.
Niespodzianka! Część ciała ukryta w naszych czaszkach
„Teraz sądzimy, że istnieje czwarty typ”, oznajmił główny autor pracy, dr Matthijs H. Valstar, chirurg i badacz w Holenderskim Instytucie Chorób Nowotworowych (NKI) w wywiadzie dla dziennika „The New York Times”. „Wygląda na to, że to może być naprawdę ważne odkrycie”, stwierdza dr Valerie Fitzhugh, patolog na Uniwersytecie Rutgersa w Stanach Zjednoczonych, która nie brała udziału w badaniu. „Jeśli odkrycie zostanie potwierdzone, może to zmienić sposób, w jaki zajmujemy się chorobami dotykającymi tego obszaru”. „Sądziliśmy, że dokonanie tego rodzaju odkrycia w 2020 roku nie było możliwe”, dr Valstar powiedział stacji „CNN”. „Co ważne, wielokrotnie uzyskaliśmy taki wynik, należy też zbadać pod tym kątem różne grupy pacjentów. Nowe odkrycia medyczne trzeba potwierdzić”. Joy Reidenberg, profesor anatomii z Icahn School of Medicine w nowojorskim szpitalu Mount Sinai Hospital, zauważyła, że wiele istotnych odkryć naukowych „było niespodzianką, przypadkowym odkryciem”. „Na szczęście badacze ci znali się na danych i na anatomii wystarczająco dobrze, by zauważyć nietypową jasność w obszarze, o którym nie sądzono, że mogą się tam znajdować ślinianki”, kontynuowała prof. Reidenberg, która również nie brała udziału w tym badaniu. „Jak powiedział kiedyś słynny (zmarły francuski biolog) Louis Pasteur: »Szczęście sprzyja dobrze przygotowanym umysłom«.”. Mamy tak wiele specjalistycznego sprzętu. Jak to możliwe, że przez tyle lat nikt nie zauważył takiego narządu? Aż przez 300 lat! Standardowe techniki obrazowania, takie jak tomografia komputerowa, obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego czy ultrasonografia nie umożliwiają wykrycia tych gruczołów. Badacze zastosowali nowy rodzaj badania zwany PSMA PET/CT. Przebadali w ten sposób 100 pacjentów, ponieważ metoda ta zapewniała odpowiednio wysoką czułość i specyficzność, dzięki którym udało się wykryć nowe narządy. Następnie przeanalizowali skany głów i szyi tych pacjentów. U każdego występował ten zestaw gruczołów. W opublikowanej pracy podjęto kwestię tego, czy gruczoły rurkowe są całkowicie nowym narządem, czy też może częścią układu gruczołów ślinowych. „Wyniki potwierdzają słuszność klasyfikowania gruczołów rurkowych jako nowego obiektu anatomicznego i funkcjonalnego”.
Dobra wiadomość dla pacjentów z nowotworami głowy i szyi
W trakcie radioterapii ślinianki mogą zostać uszkodzone. Dzięki odkryciu onkolodzy będą w stanie unikać tego obszaru, aby zapobiegać niektórym skutkom ubocznym leczenia nowotworu. „W przypadku większości pacjentów powinno być technicznie możliwe uniknięcie doprowadzania promieniowania do tego nowo odkrytego elementu układu gruczołów ślinowych w taki sam sposób, w jaki staramy się oszczędzić znane nam gruczoły”, podsumował autor badania, Wouter V. Vogel, onkolog i radiolog w NKI, w komunikacie prasowym. „Kolejnym krokiem będzie ustalenie, jak najlepiej chronić te nowe gruczoły i u których pacjentów jest to konieczne. Jeśli uda nam się to osiągnąć, pacjenci będą mogli doświadczać mniejszej liczby skutków ubocznych, co będzie korzystne dla ich ogólnej jakości życia po leczeniu”.
Słowa kluczowe
głowa, gruczoł, ślinianka, gruczoł rurkowy, narząd, gardło