Lekcja wyciągnięta z pandemii pomoże udoskonalić systemy opieki
Jakie czynniki wpływają na nastawienie Europejczyków do szczepień? Czy istnieje związek między pandemią koronawirusa i spadkiem liczby dawców krwi? W jaki sposób można zmierzyć jakość opieki szpitalnej? I jak wyniki tych dociekań można przełożyć na lepszą opiekę? Dzięki realizacji projektu IQCE (Improving Quality of Care in Europe) świat nauki uzyskał odpowiedzi nie tylko na powyższe pytania, ale także na inne istotne kwestie dotyczące opieki zdrowotnej, co oznacza wymierne korzyści dla decydentów i specjalistów w tej dziedzinie, którzy na co dzień muszą się mierzyć ze skutkami pandemii. W ramach działania „Maria Skłodowska-Curie” uczestnicy projektu stworzyli europejską sieć szkoleniową (ETN), która łączy i wspiera doktorantów prowadzących badania w dziedzinie ekonomiki zdrowia na europejskich uniwersytetach. Mimo że prace sieci nie ograniczały się jedynie do skutków pandemii COVID-19, główna część prowadzonych badań dotyczyła obecnego kryzysu w służbie zdrowia. Ich celem było określenie konkretnych strategii umożliwiających wzmocnienie tego sektora.
Szczepienie
Badania ankietowe dotyczące pandemii European COvid Survey (ECOS), prowadzone co dwa miesiące, począwszy od kwietnia 2020 roku, miały na celu sprawdzenie nastawienia opinii publicznej do podejmowanych środków, takich jak przepisy dotyczące powstrzymania rozwoju epidemii i programy szczepień, w siedmiu europejskich krajach: Danii, Francji, Niemczech, Włoszech, Holandii, Portugalii i Zjednoczonym Królestwie. Jeśli chodzi o gotowość do zaszczepienia się, jest z nią różnie w zależności od kraju, ale daje się zaobserwować jeden wzorzec: „Zaufanie do szczepionek jest niezwykle ważne, a buduje się je przy pomocy informacji”, twierdzi koordynator projektu IQCE Jonas Schreyögg, profesor katedry zarządzania opieką zdrowotną na Uniwersytecie w Hamburgu, na którym realizowany jest projekt. „Z osób, które dokładnie śledzą wiadomości, 78 % chce się zaszczepić, natomiast wśród osób gorzej poinformowanych taką chęć wyraża 42 %”.
Ukierunkowane kampanie informacyjne
Aby polepszyć te statystyki, naukowcy zaproponowali ukierunkowane kampanie informacyjne skierowane do konkretnych grup społecznych, których niższy poziom wykształcenia i rzadsze korzystanie z mediów powoduje, że trudniej do nich dotrzeć z informacją. Badanie ECOS stało się istotnym narzędziem dostarczającym wiedzy zarówno decydentom, jak i opinii publicznej. Jego wyniki były cytowane w niemalże wszystkich dużych publikacjach prasowych ukazujących się drukiem w siedmiu badanych krajach, a strona internetowa badania odnotowała prawie 44 miliony odwiedzin. Co więcej, pozyskano środki finansowe na kontynuowanie tego badania także po zakończeniu projektu IQCE. Społeczna akceptacja szczepień to niejedyne zagadnienie, na temat którego badanie odsłoniło nowe fakty, ułatwiające opracowanie lepiej dopasowanych działań informacyjnych. Analiza przeprowadzona przez Torstena Chandlera, członka zespołu projektu IQCE, pozwoliła na przykład ustalić, że w przypadku dawców krwi, których liczba spadła z powodu COVID-19, poprawa sytuacji jest możliwa poprzez skierowanie kampanii nie do nowych, potencjalnych dawców, ale do osób, które już wcześniej oddawały krew.
Ogólnoeuropejskie działania
Oprócz zainicjowania badania o bardzo empirycznym charakterze sieć pomogła też rozwinąć nową metodologię. Na przykład zaangażowana w projekt IQCE Angela Meggiolaro opracowała wskaźnik jakości opieki szpitalnej, wykorzystując w tym celu dane administracyjne uzyskane od państwowego ubezpieczyciela zdrowotnego w Niemczech. Wskaźnik ten został wykorzystany także w kilku innych europejskich krajach, co może przyczynić się do poprawienia standardów opieki dzięki ożywieniu konkurencji w obszarze jakości usług. Jeśli kryzys w sektorze zdrowia czegoś nas nauczył, to tego, że żaden kraj nie poradzi sobie z nim sam: „Kraje europejskie potrzebują lepszej koordynacji i ściślejszej współpracy, aby podnieść jakość opieki dla wszystkich obywateli – również po pandemii”, zaznacza Schreyögg, za przykład podając możliwość współpracy między szpitalami z różnych krajów w zakresie udostępniania wolnych miejsc. Uczestnicy projektu IQCE zdołali wykorzystać to podejście w praktyce. „Dzięki aktywnej współpracy i komunikacji nasze działania wsparły ogólnoeuropejską koordynację badań w dziedzinie ekonomiki zdrowia”, dodaje. Obecnie trwają prace na stworzeniem wspólnego programu studiów doktoranckich, który pozwoli jeszcze bardziej wzmocnić zdolności innowacyjne Europy w zakresie zdrowia.
Słowa kluczowe
IQCE, jakość opieki, europejska sieć szkoleniowa, ETN, ECOS, COVID-19, pandemia, ekonomika zdrowia, szczepienie
