Pokój i bezpieczeństwo uwzględniające kwestię płci
Agenda Rady Bezpieczeństwa ONZ „Kobiety, pokój i bezpieczeństwo” powstała z myślą o kształtowaniu prawa międzynarodowego i procesów decyzyjnych uwzględniających doświadczenia kobiet związane z konfliktem. Głównym celem programu jest promowanie pokoju i bezpieczeństwa w sposób, który jest korzystny zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. Oznacza to między innymi odejście od tradycyjnego podejścia do konfliktów, w którym priorytetem są rozwiązania zbrojne i interesy państw dysponujących największymi zasobami militarnymi. Tymczasem pięć z tych potężnych państw jest stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa. „Wiele krajów niechętnie podejmuje rzeczywiste zobowiązania polityczne i finansowe na rzecz realizacji tej agendy”, mówi Christine Chinkin z London School of Economics and Political Science, główna badaczka projektu GenderedPeace (A Gendered International Law of Peace). „Ponadto skupienie się na walce z terroryzmem i ekstremizmem sprawia, że kobiety są jedynie częścią tych programów. Nie istnieją natomiast programy, których celem jest dbanie o bezpieczeństwo i prawa kobiet”. Zespół projektu GenderedPeace współpracuje z aktywistkami i badaczkami z krajów ogarniętych konfliktem, takich jak Kolumbia i kraje bałkańskie, oraz z feministycznymi organizacjami pozarządowymi, m.in. centrum Women’s International Peace Centre, inicjatywą Peace Track Initiative i Międzynarodową Ligą Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności. „Zainteresowane strony entuzjastycznie angażują się w podejmowane kwestie, a ponadto zgadzamy się co do nowych strategii kształtowania polityki i praw, które zwiększą równość i wzbogacą pojęcie pokoju”, mówi Chinkin.
Zróżnicowana metodologia
Finansowany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERBN) projekt opiera się na trzech obszarach: kobiety i pokój / kobiety i bezpieczeństwo, płeć i współczesne formy przemocy oraz płeć i tworzenie pokoju. W każdym z nich wykorzystano szereg metodologii zaczerpniętych z badań feministycznych, które eliminują niejasności w rezolucjach dotyczących kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, a także w prawie międzynarodowym, a następnie zastosowano różne metody upowszechniania. Na przykład w pewnym filmie dokumentalnym zbadano pracę Międzynarodowego Trybunału Kobiet ds. Zbrodni Wojennych Związanych z Niewolnictwem Seksualnym w Japońskich Siłach Zbrojnych, który obradował w Tokio w 2000 roku. W wywiadach kobiety z całej Azji opowiadają o swojej walce o sprawiedliwość po nieudanych formalnych procesach prawnych. Zespół projektu przedstawił także szczegółowe opinie prawne na poparcie pozwów dotyczących przeciwdziałania przemocy ze względu na płeć oraz walki o prawa kobiet. Na przykład w ostatnim wniosku skierowanym do Międzynarodowego Trybunału Karnego wezwano do przyjęcia intersekcjonalnej analizy, która uwzględnia kwestię płci, co zagwarantuje, że orzecznictwo Trybunału będzie sprawiedliwe dla wszystkich płci. Zespół wspólnie z biblioteką London School of Economics zorganizował serię dyskusji publicznych na temat uciszania aktywizmu pokojowego prowadzonego przez kobiety. W jednej z nich udział wzięły aktywistki z Iranu, Iraku i Syrii. „Pandemia COVID-19 uniemożliwiła nam organizację wydarzeń stacjonarnych i realizację zaplanowanych badań archiwalnych, ale postęp technologii cyfrowych pozwolił nam dotrzeć do szerszego grona odbiorców i korzystać z materiałów dostępnych w formie cyfrowej. Okazało się, że jest to również czynnik wyrównujący szanse – hierarchia zanika, gdy wszystkich widzimy w małych okienkach na ekranie”, mówi Louise Arimatsu, badaczka pracująca przy projekcie.
Pokój i bezpieczeństwo dla wszystkich
Mimo że znaczna część projektu koncentruje się na dyskryminacji ze względu na płeć poza Europą, jego wyniki wpływają na prawo i politykę UE. Ustalenia zespołu dotyczące handlu ludźmi zachęcają decydentów do przekształcenia debaty poprzez uwzględnianie kwestii płci w kontekście praw człowieka i odchodzenie tym samym od dominującego obecnie modelu prawa karnego. „Potrzebujemy całkowitej zmiany sposobu myślenia. Należy odejść od podejścia skupiającego się na militaryzmie, poszukiwaniu zysku, wydobywaniu zasobów i uchylaniu się od odpowiedzialności na rzecz postawy, która koncentruje się na jednostkach, odpowiedzialności i planecie”, podsumowuje Chinkin. Zespół pisze obecnie książkę zgłębiającą wiele tematów poruszanych w ramach projektu.
Słowa kluczowe
GenderedPeace, pokój, bezpieczeństwo, feministyczny, płeć, przemoc, handel ludźmi, prawa człowieka, prawa kobiet
