Zrównoważone wytwarzanie energii dzięki biomasie pochodzenia rolniczego
Biomasa to materiał organiczny pochodzący z roślin. Jest zarazem bardzo cennym surowcem, który ma ogromny potencjał zarówno w zakresie ogrzewania pomieszczeń, jak i wytwarzania energii elektrycznej. Zwiększenie wykorzystania biomasy w tych celach może pomóc nam zdywersyfikować koszyk energetyczny, przyczynić się do szybszego odejścia od paliw kopalnych oraz sprzyjać powstawaniu nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich. Rolnictwo pozostaje jednym z głównych źródeł biomasy, jednak do tej pory nie była ona szeroko wykorzystywana. W związku z tym ogromne ilości bogatego w energię materiału, który może być wykorzystany jako źródło ogrzewania, są często spalane w ogniskach rozpalanych na polach lub pozostawiane do rozkładu.
Waloryzacja biomasy z sektora rolniczego
W ramach finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu AgroBioHeat skupieni wokół niego badacze dostrzegli ogromną szansę na waloryzację tego materiału w bardziej zrównoważony i opłacalny sposób. „Mówiąc ogólnie, możemy wyróżnić trzy różne rodzaje biomasy pochodzącej z sektora rolniczego, czyli agrobiomasy”, wyjaśnia Manolis Karampinis, koordynator projektu AgroBioHeat, pracownik naukowy Centrum Badań i Technologii Hellas w Grecji. „Pozostałości i odpady rolnicze są obecnie największym źródłem tego materiału pod względem objętości. Należą do nich takie materiały jak słoma z produkcji zbóż, pozostałości kukurydzy oraz przycinki z gajów oliwnych, winnic i sadów owocowych”. Drugim źródłem agrobiomasy są odpady rolno-przemysłowe. Kategoria ta obejmuje na przykład stałe pozostałości po produkcji oliwy z oliwek lub oleju słonecznikowego, skorupy pochodzące z przetwórni orzechów i inne odpady. Trzecim źródłem są wieloletnie rośliny energetyczne, czyli gatunki uprawiane w celu pozyskania z nich biomasy. Rośliny takie jak miskant umożliwiają wytwarzanie dużych ilości biomasy i mogą być uprawiane na glebach gorszej klasy oraz nieużytkach rolnych.
Wsparcie nowych inicjatyw
Celem projektu AgroBioHeat było zidentyfikowanie praktycznych sposobów wykorzystania tych możliwości przez społeczności wiejskie w całej Europie. Działania objęły sześć krajów europejskich, które charakteryzują się dużym zróżnicowaniem pod względem sytuacji sektora rolnictwa, klimatu i ekosystemów. Następnie badacze opracowali rozwiązania dostosowane do stosownych kontekstów. „Nawiązaliśmy kontakty z różnymi interesariuszami z obszarów wiejskich dzięki spotkaniom i warsztatom, w ramach których promowaliśmy dobre praktyki w zakresie lokalnego wykorzystania biomasy do ogrzewania”, dodaje Karampinis. „Po wybraniu obiecujących inicjatyw byliśmy w stanie zapewnić wsparcie techniczne lub doradztwo w zakresie logistyki”. W ramach projektu uczestnicy wsparli łącznie 13 inicjatyw, wśród których można wymienić między innymi budowę prasy pozwalającej na wytwarzanie agrobiopelletu w Chorwacji z odpadów pochodzących z tłoczenia oliwy z oliwek, budowę dwóch ciepłowni wykorzystujących agrobiomasę w Rumunii oraz instalację pilotażowego kotła w Hiszpanii w celu wykorzystania biomasy pochodzącej z wycinki drzew owocowych. „Agrobiomasa jest powszechnie uznawana za paliwo, które jest trudne do wykorzystania”, twierdzi Karampinis. „Jest tak dlatego, ponieważ podczas spalania może wystąpić wiele różnych problemów. Z tego powodu przeprowadziliśmy szereg testów w skali laboratoryjnej i terenowej, by zweryfikować działanie technologii dostępnych obecnie na rynku. W toku badań ustaliliśmy, że odpowiednie rozwiązania są dostępne już teraz, a ponadto pozwalają na osiągnięcie rezultatów porównywalnych ze spalaniem biomasy drzewnej”.
Rozwój sektora agrobiomasy
Oprócz wsparcia technicznego badacze skupieni wokół projektu upowszechniali wiedzę na temat wybranych sukcesów dzięki publikacji filmów oraz arkuszy informacyjnych. Zajęli się także analizą potrzeb w zakresie wymaganych działań, w tym stosownego prawodawstwa, a także opracowaniem krajowych strategii dla każdego z sześciu krajów biorących udział w projekcie. Zespół przedstawił także zalecenia dotyczące ogólnounijnych regulacji w zakresie wykorzystywania kotłów na paliwa stałe. W ramach projektu powstało również Obserwatorium Agrobiomasy – innowacyjne narzędzie internetowe, w którym znajdują się informacje na temat najlepszych praktyk w zakresie wykorzystania biomasy z sektora rolniczego, a także dostawców i producentów sprzętu. To narzędzie dostępne w siedmiu językach wspomoże rozwój sektora agrobiomasy w Europie. „Celem projektu jest obecnie wspieranie rozwoju wybranych technologii oraz promowanie idei wykorzystania agrobiomasy wśród większej liczby krajów i podmiotów”, zauważa Karampinis. „Znaleźliśmy się w krytycznym punkcie dla europejskiego systemu energetycznego. Nie ma sensu tracić kilowatogodzin w wyniku spalania biomasy na polach, jeśli możemy wykorzystać nowoczesne technologie do wytwarzania ciepła odnawialnego w odnawialny sposób”.
Słowa kluczowe
AgroBioHeat, energia, rolny, ogrzewanie, biomasa, agrobiomasa, biomasa pochodząca z sektora rolniczego, wiejskie, energia elektryczna
