Inteligentna zabawka dla dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) to zaburzenie neurorozwojowe, zwykle ujawniające się już we wczesnym dzieciństwie. Cechują się one utrzymującymi się całe życie trudnościami w interakcjach społecznych i komunikacji, zarówno werbalnej, jak i niewerbalnej. Objawy mogą być łagodne lub ciężkie i często występują obok innych zaburzeń, takich jak zachowania powtarzalne. Szacuje się, że mniej więcej jedno na 100 dzieci ma ASD. Ze względu na brak programów badań populacyjnych o wiele więcej osób pozostaje niezdiagnozowanych, a więc nie jest objęte leczeniem. Obecne metody leczenia obejmują podejścia takie jak stosowana analiza behawioralna i Early Start Denver Model. „Podobnie jak w przypadku wszystkich innych zaburzeń neurorozwojowych wczesne rozpoczęcie terapii może zmniejszyć dotkliwość ASD. W praktyce oznacza to rozpoczęcie leczenia od razu po postawieniu dziecku diagnozy, czyli na ogół między trzecim a piątym rokiem życia”, mówi Gianluca Baldassarre, koordynator projektu PlusMe. W ramach tego finansowanego przez UE projektu opracowano interaktywnego misia o nazwie PlusMe. Trwają już prace pilotażowe prowadzone wspólnie z terapeutami pracującymi z dziećmi z ASD, a zasugerowane przez nich ulepszenia konstrukcyjne umożliwiły uruchomienie produkcji na małą skalę w ramach aktualnie realizowanego projektu siostrzanego IM-TWIN. Działania promocyjne, w tym demonstracje na żywo, spotkały się z zainteresowaniem terapeutów i badaczy zajmujących się neurorozwojem. „Skonstruowaliśmy od podstaw niezawodny prototyp i otrzymaliśmy wiele pozytywnych opinii od terapeutów, którzy uznali, że koncepcja jest bardzo innowacyjna i odpowiada ich potrzebom”, mówi Valerio Sperati, kierownik ds. rozwoju.
Towarzysze do noszenia
Cel PlusMe, jakim jest opracowanie takich interaktywnych inteligentnych zabawek, określanych jako „nadający się do noszenia towarzysze” (transitional wearable companions) (TWC), jest rezultatem wcześniejszych badań Baldassarre'a dotyczących tego, jak wykorzystanie „wewnętrznych motywacji” dzieci może wspierać ich naukę. TWC to zazwyczaj interaktywne, inteligentne, puszyste i zoomorficzne zabawki, które dzieci mogą nosić na sobie, przytulać lub którymi mogą się bawić. Mają one na celu wspieranie kompetencji społecznych – takich jak kontakt wzrokowy czy naśladowanie – zwiększających zdolności komunikacyjne dzieci z ASD. Ponieważ jednak każde dziecko z ASD jest inne, trudność polega na znalezieniu najbardziej odpowiednich sposobów zaspokojenia jego potrzeb. „Chcieliśmy opracować zabawkę TWC, która będzie wykorzystywać zainteresowanie dziecka nowymi doświadczeniami – tworząc optymalne warunki do nauki, a jednocześnie stymulując interakcje społeczne dzieci z opiekunami”, wyjaśnia Beste Özcan, projektant interakcji.
Narodziny wyjątkowej pandy
W projekcie terapeuci ASD zainteresowani nowymi technologiami połączyli siły z twórcami technologii, aby zbudować pierwszy prototyp zabawki. Aby w pierwszej kolejności ocenić ogólne zainteresowanie zabawką, 14 prawidłowo rozwijających się dzieci testowało różne wersje produktu. Powstały prototyp – miś panda – posiada czujniki wykrywające dotyk. Uruchamiają one wielozmysłowe reakcje obejmujące światło, dźwięki i wibracje, konfigurowane przez terapeutę za pomocą tabletu sterującego w celu realizacji celów terapeutycznych i uwzględnienia indywidualnych cech dziecka. Badania pilotażowe nad zabawką przeprowadzono na Wydziale Neurologii Człowieka Uniwersytetu Sapienza w Rzymie, będącym partnerem projektu, z udziałem 12 dzieci ze zdiagnozowanym ASD. „Wstępne wyniki są niezwykle obiecujące. Informacje przekazywane przez terapeutów wskazują, że zabawka zwiększa zainteresowanie, motywację, a tym samym zaangażowanie społeczne dzieci – o czym świadczy kontakt wzrokowy, wspólna uwaga poświęcona czynnościom i naśladowanie”, mówi Baldassarre.
Program „hodowli” pandy
PlusMe wpisuje się we wzrostowy trend na rynku zabawek edukacyjnych i terapeutycznych. Ostatnio gospodarz projektu ISTC-CNR podpisał formalne umowy na dalsze prace pilotażowe z instytutami zajmującymi się leczeniem ASD. „Dzięki temu uzyskamy niezbędne informacje zwrotne, które pozwolą nam lepiej ocenić potencjał rynkowy produktu. Rozważamy także założenie start-upu, który zajmie się opracowywaniem prototypów zabawek TWC takich jak PlusMe”, dodaje Baldassarre. W ramach przygotowań zespół pracuje obecnie nad zwiększeniem produkcji ze skali laboratoryjnej, przeznaczonej dla zainteresowanych terapeutów, do ilości komercyjnych.
Słowa kluczowe
PlusMe, inteligentna zabawka, terapeutyczna, autyzm, spektrum zaburzeń autystycznych, ASD, dzieci, zaburzenia neurorozwojowe, terapeuci, komunikacja, interakcja
