Zbiorowa wiedza pomoże w transformowaniu obszarów górniczych
Transformacja w kierunku bardziej zrównoważonego systemu energetycznego wymaga stworzenia sieci kontaktów, współpracy i skoncentrowania się na wspólnej wizji. W ramach finansowanego ze środków UE projektu TRACER swoje siły połączyło kilka regionów górniczych z całej Europy w celu zaprojektowania lub przeprojektowania swoich strategii badań i innowacji (R&I). W skład konsorcjum weszli przedstawiciele dziewięciu regionów: sześciu z państw członkowskich UE (Bułgarii, Czech, Niemiec, Grecji, Polski i Rumunii) oraz trzech z państw spoza obszaru UE (Serbii, Ukrainy i Zjednoczonego Królestwa). Oprócz zaoferowania wsparcia podmiotom regionalnym w zakresie opracowania strategii badań i innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji, zespół projektu TRACER skupił się na usprawnieniu procesu identyfikacji i wymiany najlepszych praktyk. Dotyczyło to opracowania przemysłowych map drogowych odchodzenia od węgla na rzecz nowych technologii oraz stworzenia strategii przechodzenia z opartej na węglu kogeneracji na niskoemisyjną produkcję energii w lokalnych sieciach ciepłowniczych. Zespół projektu zbadał ponadto istotne wyzwania, z jakimi mierzy się społeczność w tych regionach, w tym potrzeby przebranżowienia pracowników, dostarczając jednocześnie lokalnym podmiotom wytyczne dotyczące dostępu do funduszy i programów unijnych, a także informując o możliwości wykorzystania dodatkowych krajowych środków publicznych i prywatnych.
Tworzenie sieci kontaktów toruje drogę dla zielonej transformacji energetycznej
Decydenci z regionów docelowych mieli okazję przewartościować swoje dotychczasowe myślenie na temat przedsiębiorczości. „Z uwagi na skutki pandemii COVID-19 proces angażowania interesariuszy musiał ulec zmianie”, zauważa koordynatorka projektu Rita Mergner. „Stworzyliśmy jednak wystarczająco dużo okazji do spotkań interesariuszy, których celem była wymiana poglądów na temat wizji i priorytetów w zakresie dalszego rozwoju ich regionów”. Ten proces trwa od pewnego czasu we wszystkich regionach i wielu interesariuszy już wykazało duże zaangażowanie. Ponadto w rozmowach z interesariuszami z regionów partnerskich i nie tylko niejednokrotnie powoływano się na najlepsze praktyki dotyczące transformacji na rzecz bardziej zrównoważonego systemu energetycznego.
Kreślenie zróżnicowanego krajobrazu dla innowacyjnych rozwiązań energetycznych
Zespół projektu TRACER przeanalizował potencjał drzemiący w rozległych terenach pokopalnianych, w tym w zakresie rozwoju energetyki wiatrowej (Walia), fotowoltaiki (Bułgaria, Czechy, Łużyce w Niemczech, Grecja i Zachodnia Macedonia, Polska, Serbia) i skoncentrowanej energii słonecznej (Grecja). Te obszary oferują ponadto szereg możliwości testowania innowacyjnych systemów gospodarowania gruntami, takich jak agroleśnictwo lub zagajniki o krótkiej rotacji z zamiarem wykorzystania zaawansowanych materiałów i produkcji biopaliwa (Czechy, Grecja, Łużyce, Polska, Serbia). Inne obszary potencjalnego wykorzystania obejmują również energię geotermalną (Czechy), lokalne sieci ciepłownicze na biomasę i/lub pompy ciepła (Czechy, Dolina Jiu w zachodniej Rumunii, Walia) oraz innowacyjne podejścia do turystyki na terenach poprzemysłowych (Walia) i restrukturyzacji/rewitalizacji terenów miejskich (Dolina Jiu w zachodniej Rumunii). Partnerzy projektu zdobyli wiedzę na temat przygotowania i wdrożenia podejścia do inteligentnej specjalizacji. Wycieczki szkoleniowe na tereny objęte badaniem do Finsterwalde (Niemcy), Walii (Zjednoczone Królestwo) i Doliny Jiu (Rumunia) były doskonałą okazją dla interesariuszy do zdobycia nowych doświadczeń. W Walii swoimi najlepszymi praktykami podzielili się uczestnicy finansowanych ze środków UE projektów FLEXIS oraz SPECIFIC. W ramach projektu nawiązano również trwałą współpracę z innymi finansowanymi przez UE projektami, w tym ENTRANCES i DE-Carb, oraz inicjatywą na rzecz transformacji regionów górniczych.
Rozwijanie mechanizmu wspierania polityk energetycznych
Strategie i mapy drogowe opracowane w oparciu o rozmowy prowadzone w kontekście projektu TRACER powinny w dalszej perspektywie przyczynić się do pobudzenia inwestycji w niskoemisyjny sektor energetyczny. „W kolejnym kroku partnerzy projektu wykorzystają osiągnięcia TRACER, aby kontynuować działalność na rzecz sprawiedliwej transformacji energetycznej. Nowe projekty oparte na współpracy są już w toku”, podsumowuje Mergner.
Słowa kluczowe
TRACER, transformacja energetyczna, regiony górnicze, zrównoważona energia, strategie badań i rozwoju, tworzenie sieci kontaktów, najlepsze praktyki, zielona energia
