Wymiana nieefektywnych energetycznie systemów ogrzewania mieszkań w Europie Narzędzia internetowe oferujące dane na temat systemu grzewczego w danym mieszkaniu połączone z poleceniami przyjaznych dla klimatu produktów dostępnych w danym regionie pomagają konsumentom przyłączyć się do transformacji energetycznej. Zmiana klimatu i środowisko Społeczeństwo Energia © EWO Ogrzewanie i chłodzenie odpowiada za około połowę całkowitego zużycia energii w całej Unii Europejskiej. Co więcej, ogrzewanie, chłodzenie oraz podgrzewanie wody użytkowej odpowiadają za około 80 % zużycia energii, której dwie trzecie wytwarzają starzejące się, nieefektywne i spalające paliwa kopalne instalacje. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu REPLACE postawił sobie za cel zachęcanie i wspieranie konsumentów w zakresie wymiany przestarzałych systemów grzewczych na bardziej przyjazne środowisku alternatywy. Zajmujący się zagadnieniami ogrzewania domów oraz wody użytkowej projekt przyczynił się do powstania bezpłatnych narzędzi oraz realizacji działań na poziomie lokalnym, które były dostosowane do konkretnych potrzeb mieszkańców każdego z regionów pilotażowych w ośmiu krajach europejskich. Uproszczony proces podejmowania decyzji: narzędzia wspomagają wymianę systemów grzewczych Opracowane przez niezależnych autorów wysokiej jakości informacje o systemach grzewczych i alternatywach dla przestarzałych rozwiązań nie są łatwo dostępne dla konsumentów, instalatorów, konsultantów, władz lokalnych i inwestorów. Zespół projektu REPLACE skutecznie poradził sobie z tym wyzwaniem, dopracowując szeroko stosowane austriackie narzędzia i udostępniając je w wielu wersjach językowych. „Dzięki macierzom ogrzewania opracowanym w ramach projektu REPLACE można tworzyć zestawienia opartych na energii odnawialnej systemów grzewczych wykorzystywanych przez różne typy budynków w danym regionie. W większości przypadków narzędzie wskazuje jedno lub dwa rozwiązania grzewcze wykorzystujące odnawialne źródła energii, które mogą zastąpić istniejące rozwiązanie”, wyjaśnia Herbert Tretter, koordynator projektu i przedstawiciel Austriackiej Agencji Energii (strona internetowa w języku niemieckim). „Na kolejnym etapie gospodarstwa domowe mogą skorzystać z kalkulatora opłacalności wymiany systemu ogrzewania Replace Your Heating System, aby ocenić parametry ekonomiczne przyjaznych dla klimatu alternatywnych systemów ogrzewania w okresie ich eksploatacji”, dodaje Altan Sahin, ekspert Austriackiej Agencji Energetycznej i jeden z koordynatorów projektu. Wyniki wyliczeń uwzględniają dane wprowadzone przez użytkownika, w tym szczegóły dotyczące danego domu lub mieszkania; biorą także pod uwagę lokalnie dostępne i rozwijane źródła energii. Kalkulator pomaga konsumentom w podejmowaniu decyzji w oparciu o dane dotyczące danego miejsca zamieszkania i regionu, udostępniając im informacje na temat kosztów inwestycji, utrzymania i paliwa, oszczędności w stosunku do wykorzystywanego rozwiązania oraz emisji dwutlenku węgla. Podręczniki REPLACE dotyczące zrównoważonych systemów ogrzewania i chłodzenia prowadzą konsumentów przez kolejne etapy przygotowania do wymiany oraz samej wymiany, instalatorom zapewniają możliwości rozwijania wiedzy i umiejętności, z kolei inwestorom umożliwiają poznanie innowacyjnych modeli biznesowych i wzorów umów. Przykłady najlepszych praktyk opracowane w ramach projektu REPLACE podkreślają różnorodność podejść zastosowanych przez każdy z ośmiu krajów. Realizacja kampanii na rzecz wymiany systemów grzewczych Przeprowadzone w ramach projektu kampanie wymiany kotłów w dziewięciu regionach pilotażowych okazały się ogromnym sukcesem – w ramach zakupów zbiorowych pomp ciepła w Słowenii udało się wymienić przeszło trzykrotnie więcej kotłów olejowych i gazowych niż wynikało z początkowych założeń; co więcej, państwo wykorzystuje obecnie kalkulator opracowany w ramach projektu w roli oficjalnego narzędzia dla społeczeństwa. Redukcja emisji CO2 osiągnięta dzięki wymianie systemów grzewczych w budynkach mieszkalnych w Niemczech i Hiszpanii przekroczyła zakładany cel dla całego projektu na cały okres jego trwania. W austriackiej prowincji Salzburg opracowano pierwszy w swoim rodzaju kompleksowy punkt wymiany systemów grzewczych wykorzystujących olej, gaz, biomasę i energię elektryczną na rozwiązania przyjazne dla klimatu. Dzięki publicznej platformie kojarzącej dostawców i konsumentów zainteresowani właściciele domów mogą z łatwością znaleźć dostawców oferujących usługi wymiany przestarzałych kotłów – wszystko to w ramach pojedynczego punktu kontaktowego. Ocena potrzeb Projekt REPLACE stanowi odpowiedź na zapotrzebowanie interesariuszy na dostęp do przystępnych i dostosowanych do ich potrzeb informacji na temat wymiany przestarzałych systemów grzewczych na nowoczesne, przyjazne dla klimatu i efektywne rozwiązania. Pozostały dwa wyzwania, które wciąż wymagają rozwiązania. Tretter i Sahin podkreślają, że wraz z rozwojem rynku systemów grzewczych wykorzystujących odnawialne źródła energii poważnym problemem jest brak specjalistów, którzy mogą przeprowadzać wymiany i modernizacje systemów – działania konsumentów stanowią tylko jedną ze stron równania, drugą musi być zaplanowany na wiele lat program szkoleń i rozwoju. Drugim wyzwaniem są grupy szczególnie wrażliwe, takie jak gospodarstwa domowe o niskich dochodach, które mają problemy z pokrywaniem kosztów energii – dzięki uwzględnieniu ich w planach transformacji całe społeczeństwo odczuje korzyści z przejścia na czyste i ekologiczne systemy ogrzewania. Słowa kluczowe REPLACE, ogrzewanie, mieszkalne, klimat, odnawialne, chłodzenie, ciepła woda użytkowa, wymiana systemu, CO2
