Spojrzenie poza Jedwabny Szlak
Okres między 300 r. p.n.e. a 300 r. n.e. był czasem znaczących przemian. Od wschodnich Chin po stepy Azji Wewnętrznej, północne Indie i Półwysep Arabski, imperialne sieci strefy afro-eurazjatyckiej rozszerzyły się na nowe regiony. Wraz z rozwojem tych sieci pojawiły się granice nowych imperiów. Granice te stymulowały nową działalność gospodarczą, ostatecznie przeobrażając geografię wymiany i ułatwiając konwergencję kulturową między nakładającymi się na siebie strefami wpływów imperialnych. Jednak pomimo ogromu i różnorodnej natury tych przemian są one często łączone pod dość przestarzałym hasłem handlu wzdłuż „Jedwabnego Szlaku”. „Wraz ze wzrostem zainteresowania globalną wymianą naukowcy i inni interesariusze skłaniają się ku temu terminowi z epoki kolonialnej”, wyjaśnia Sitta von Reden, profesor historii starożytnej na Uniwersytecie we Fryburgu w Niemczech. Jak twierdzi von Reden, wynika to w dużej mierze z faktu, że jak dotąd przeprowadzono niewiele multidyscyplinarnych badań, aby lepiej zrozumieć globalną ekonomię w tym okresie historii – to znaczy do tej pory.
Lokalne gospodarki i globalne powiązania
Przy wsparciu finansowanego ze środków UE projektu BaSaR von Reden przeprowadziła badania nad powstaniem transimperialnych sieci gospodarczych, które wykraczały „poza Jedwabny Szlak” i wniosły do starożytnego świata bardzo potrzebną globalną perspektywę. „Projekt ten miał na celu zastąpienie teoretycznie przestarzałej perspektywy starożytnych globalnych trendów nową, teoretycznie bardziej dopracowaną narracją rozwoju gospodarczego Afro-Eurazji w okresie imperialnym od 300 r. p.n.e. do 300 r. n.e.”, dodaje von Reden, będąca główną badaczką projektu. „Próbowaliśmy dowiedzieć się, w jaki sposób lokalne gospodarki zyskały połączenie z gospodarkami o znacznie większej skali, ponieważ transimperialny handel i wymiana były zakorzenione w bardzo lokalnych zmianach gospodarczych”.
Podręcznik na temat starożytnych gospodarek afro-euroazjatyckich
Trzytomowy podręcznik, będący głównym wynikiem projektu, kompleksowo omawia rozwój gospodarczy w imperiach afro-euroazjatyckiego regionu świata. Analizuje również warunki, w których duże ilości towarów i ludzi przemieszczały się między kontynentami i między imperiami. „Jestem niezmiernie dumna z mojego niezwykle zmotywowanego zespołu badawczego, który produktywnie współpracował przez ponad pięć lat, czasami w różnych strefach czasowych i pomimo pandemii COVID, aby stworzyć tę przełomową pracę”, zauważa von Reden. Von Reden kończy obecnie prace nad monografią, która zwięźle podsumowuje cały podręcznik.
Inspirujące przyszłe badania
Chociaż trzytomowy traktat o starożytnych globalnych powiązaniach jest imponujący sam w sobie, wpływ projektu wykracza daleko poza słowo pisane. „Był to pierwszy projekt, w ramach którego naukowcy specjalizujący się w różnych starożytnych kulturach codziennie dyskutowali i koordynowali swoje metody badawcze”, wyjaśnia von Reden. Dyskusje te obejmowały zbiory danych historiograficznych, numizmatycznych i archeologicznych, a także różne kultury literackie, ekologie i zwyczaje. „Sukcesem projektu będą badania, które on zainspiruje, badania, które jeszcze bardziej zwiększą nasze zrozumienie współzależnego rozwoju starożytnych imperiów”, podsumowuje von Reden. Niektóre z tych dodatkowych badań mogą być prowadzone przez samą von Reden, która chce ubiegać się o dotację ERBN w zakresie synergii. W razie powodzenia von Reden wraz z współbadaczem z innego uniwersytetu mają nadzieję rozszerzyć model BaSaR na inne wymiany afro-euroazjatyckie. Projekt BaSaR był wspierany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych.
Słowa kluczowe
BaSaR, afro-eurazjatycki, okres imperialny, sieci imperialne, Jedwabny Szlak, świat starożytny, historia starożytna, starożytne imperia, globalna wymiana, globalna ekonomia
