Badanie sposobu, w jaki mózg podejmuje decyzje
Mózg przeciętnego człowieka podejmuje dziesiątki tysięcy decyzji dziennie. Wprawdzie niektóre z tych decyzji mogą być oparte na spodziewanej nagrodzie, jednak większość z nich należy do kategorii decyzji intencjonalnych – wyborów, których dokonujemy w oparciu o dobrowolną, wewnętrzną intencję. Chociaż ta „wolność wyboru” jest fundamentalnym aspektem bycia człowiekiem, wiemy zaskakująco mało o tym, jak ten mechanizm działa. Rzucając więcej światła na neuroobliczeniowe mechanizmy intencjonalnego podejmowania decyzji, finansowany przez UE projekt FREEMIND ma pomóc wypełnić obecną lukę w wiedzy. Celem projektu było zrozumienie, w jaki sposób mózg wykonuje kluczowe operacje obliczeniowe podczas procesu podejmowania decyzji, a także określenie zakresu, w jakim czynniki wewnętrzne i zewnętrzne mogą zmieniać intencjonalne decyzje u poszczególnych osób. „Wiedza ta ma potencjał, aby pogłębić nasze rozumienie zachowania człowieka, torując drogę do nowych odkryć w takich dziedzinach jak psychologia, neuronauka i nauka o podejmowaniu decyzji”, mówi Jiaxiang Zhang, badacz z Uniwersytetu w Cardiff i koordynator projektu FREEMIND.
Łączenie metod obrazowania z modelowaniem obliczeniowym
Zespół projektu FREEMIND, który otrzymał wsparcie z Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, w swojej pracy zastosował szeroki wachlarz metod obrazowania mózgu, w tym funkcjonalne obrazowanie rezonansu magnetycznego (fMRI), obrazowanie dyfuzyjne (DWI) i magnetoencefalografię/elektroencefalogram (MEG/EEG). Metody te zostały następnie zintegrowane z wielopoziomowym podejściem do modelowania obliczeniowego. „Połączenie tych różnorodnych metodologii daje nam głębsze zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw działania mózgu”, wyjaśnia Zhang. „Pozwala nam to również zajmować się złożonymi kwestiami badawczymi, od procesów psychologicznych po dynamikę populacji neuronów”.
Nowe, ważne spostrzeżenia
Chociaż zastosowane metody i technologie mają duże znaczenie, zdaniem Zhanga prawdziwą gwiazdą projektu okazał się zespół wyjątkowych pracowników naukowych i doktorantów. „Ich wiedza i zaangażowanie odegrały kluczową rolę w napędzaniu naszych postępów i osiąganiu znaczących wyników”, dodaje. Wśród rezultatów projektu znajdują się solidne dowody na istnienie znaczących różnic w procesie podejmowania decyzji między poszczególnymi osobami. „Nasze badania dowiodły, że w intencjonalne podejmowanie decyzji zaangażowana jest sieć mózgowa skupiona w przyśrodkowej korze przedczołowej”, zaznacza Zhang. „Co więcej, wykazaliśmy, że indywidualna zmienność procesu decyzyjnego wiąże się z mikrostrukturą tkanki określonej ilościowo za pomocą obrazowania dyfuzyjnego rezonansu magnetycznego”. Projekt wykazał również, że sposób zachowania człowieka w szerokim zakresie paradygmatów decyzyjnych może być z powodzeniem scharakteryzowany przy użyciu znormalizowanych ram obliczeniowych.
Plany dalszych badań
Według Zhanga odkrycia dokonane przez zespół projektu FREEMIND nie tylko podkreśliły złożoną naturę procesów poznawczych, ale także zmotywowały jego zespół do dalszego zgłębiania tematu międzyosobniczej zmienności ludzkich zdolności poznawczych. W planach jest już przeprowadzenie dalszych badań mających na celu rzucenie nowego światła na źródła tej zmienności. Zespół chce również zbadać potencjał indywidualnej zmienności jako wiarygodnego markera behawioralnego – badania, które mogłoby stwierdzić, czy określone wzorce zmienności w podejmowaniu decyzji i procesach poznawczych mogą służyć jako solidne wskaźniki indywidualnych cech lub predyspozycji. „Badanie to może potencjalnie pomóc w opracowaniu nowych narzędzi oceny służących do tworzenia w sposób wydajny i dokładny indywidualnych profili poznawczych ludzi”, podsumowuje Zhang.
Słowa kluczowe
FREEMIND, mózg, podejmowanie decyzji, ludzkie zachowanie, psychologia, neuronauka, nauka o podejmowaniu decyzji, obrazowanie mózgu, modelowanie obliczeniowe, MRI
