Odtwarzanie zniszczonych terenów podmokłych w Europie
Projekt WaterLANDS opiera się na doświadczeniach zdobytych podczas trwających i już zrealizowanych projektów związanych z odtwarzaniem terenów podmokłych w 15 lokalizacjach w całej Europie. Wyciągnięte wnioski pozwolą na wsparcie praktycznych działań mających na celu odtworzenie sześciu takich obszarów w Bułgarii, Estonii, Irlandii, Niderlandach, Zjednoczonym Królestwie oraz we Włoszech. „Dotychczasowe próby odtwarzania terenów podmokłych charakteryzowały się zbyt małym lub rozproszonym obszarem działania, by mogły mieć znaczący wpływ na przywrócenie ekosystemów i populacji różnych gatunków”, wyjaśnia Craig Bullock, koordynator projektu z ramienia University College Dublin (UCD). „Naszym celem jest wspólne opracowanie bardziej skutecznych metod odtwarzania tych terenów, uwzględniających aspekty ekologiczne, społeczne, administracyjne, jak i finansowe. Chcemy połączyć siedliska i zaangażować społeczności w całej Europie, aby zapewnić ekosystemom terenów podmokłych szanse na przetrwanie przez wiele pokoleń”. Naukowcy określili wskaźniki istotne z punktu widzenia odbudowy ekologicznej, opracowali mapy podmiotów oraz strategie działań dla każdego z sześciu wybranych obszarów. Przygotowali także omówienia kontekstu politycznego i struktur zarządzania dotyczących wybranych miejsc, a także ocenili ich gotowość do finansowania odbudowy w skali krajobrazu. Prace te zaowocowały publicznymi sprawozdaniami na temat wskaźników rekultywacji, czynników i progów powodujących zmiany w funkcjonowaniu terenów podmokłych, struktur administracyjnych oraz międzynarodowego doświadczenia w angażowaniu społeczności. Dla każdej lokalizacji zespół opracował plany ekologiczne i dotyczące zwiększenia zasięgu działań, a w wielu z nich rozpoczęły się już wstępne działania. Uzupełnienie tych planów stanowią szczegółowe modele ekologiczne i hydrologiczne. Dodatkowo prowadzone są intensywne negocjacje w sprawie zmian w sposobie użytkowania gruntów tam, gdzie jest to konieczne. W 2022 roku w odpowiedzi na działania Komisji Europejskiej mające na celu wprowadzenie nowego prawa zakładającego przywrócenie ekosystemów ze względu na ich znaczenie dla ludzi, różnorodności biologicznej i działań pozwalających na dostosowanie planety do skutków zmiany klimatu, zespół opracował dokument polityczny. W październiku 2022 roku odbyło się wspólne wydarzenie organizowane przez konsorcja projektu WaterLANDS oraz inicjatywy Care-Peat realizowanej w ramach inicjatywy Interreg North-West Europe, którego celem było wspieranie silniejszych działań na rzecz odtwarzania torfowisk ramach unijnego aktu prawnego o odbudowie zasobów przyrodniczych (ang. Nature Restoration Law). Dla każdej z sześciu lokalizacji zespół opracował plany ekologiczne i dotyczące zwiększenia zasięgu działań, a w wielu z nich rozpoczęły się wstępne działania. Uzupełnienie tych planów stanowią szczegółowe modele ekologiczne i hydrologiczne. Dodatkowo prowadzone są intensywne negocjacje w sprawie zmian w sposobie użytkowania gruntów tam, gdzie jest to konieczne. Zorganizowane w marcu 2023 roku webinarium było okazją do przedstawienia inwestorom licznych możliwości związanych z odtwarzaniem torfowisk, zarówno w celu łagodzenia skutków zmiany klimatu i ochrony różnorodności biologicznej, jak i jako opłacalną komercyjnie możliwość inwestycyjną.
W punkcie styku sztuki i natury
W następstwie konkursu ogłoszonego w 2022 roku wybrano siedmiu artystów, którzy rozpoczęli współpracę z lokalnymi społecznościami i zaczęli zwiększać świadomość na temat znaczenia odtwarzania wybranych obszarów. Te prowadzone w niepełnym wymiarze godzin rezydencje artystyczne dobiegną końca w 2026 roku, w międzyczasie zapewniając bardziej holistyczne zrozumienie zagadnień związanych z odtwarzaniem obszarów wśród lokalnych społeczności, partnerów projektu, naukowców, decydentów i ogółu społeczeństwa. „Odtwarzanie niesie za sobą zarówno odnowę kulturową, jak i ekologiczną”, wyjaśnia Shane Mc Guinness, zastępca koordynatora projektu. „Chcemy, aby poprzez te rezydencje sztuka stała się nieodłączną częścią procesu odtwarzania środowisk naturalnych i odzwierciedlała jego skutki”. Co więcej, w Estonii, we Włoszech i w Zjednoczonym Królestwie realizowane są działania z zakresu nauki obywatelskiej. Projekt WaterLANDS (Water-based solutions for carbon storage, people and wilderness) dobiegnie końca w listopadzie 2026 roku. Jeśli chcesz, żeby twój projekt został zaprezentowany jako „Projekt miesiąca” w kolejnym wydaniu magazynu, wyślij wiadomość na adres editorial@cordis.europa.eu i opowiedz nam o nim.
Słowa kluczowe
WaterLANDS, mokradła, odbudowa, ekosystem, torfowisko, sztuka, społeczność, zaangażowanie, nauka obywatelska