Jak sieci społecznościowe wpływają na wiadomości oraz jak zmieniają zachowania polityczne obywateli?
Jesteśmy obecnie świadkami przełomowych, a wręcz egzystencjalnych zmian i transformacji w sektorze informacji i mediów, a jednym z ich objawów jest fakt, że coraz większa liczba czytelników porzuca tradycyjne źródła wiadomości i informacji ze świata na rzecz serwisów społecznościowych, które stają się głównym źródłem doniesień. Tradycyjne media zareagowały na te zmiany wprowadzając własne serwisy społecznościowe na swoich platformach, skutkiem czego wiadomości i doniesienia stały się produktem społecznościowym. Zrozumienie wpływu tych zmian na sposób opracowywania wiadomości oraz zachowania polityczne czytelników było celem finansowanego ze środków Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych projektu SNSNEWS, którego zespół zajął się analizą procesów tworzenia oraz dystrybucji doniesień przy pomocy modelu opartego na logice sieci. „Dawniej organizacje kierowały się przede wszystkim wartością rozpowszechnianych informacji, teraz w dużej mierze wszyscy kierują się czynnikami społecznymi. Co ważniejsze, zmiana ta dotyczy zarówno czytelników, jak i organizacji medialnych”, wyjaśnia Shira Dvir Gvirsman, wykładowczyni badań nad komunikacją na Uniwersytecie Telawiwskim i koordynatorka projektu SNSNEWS.
Społecznościowa transformacja wiadomości
Zespół projektu SNSNEWS rozpoczął swoje prace od przeprowadzenia serii rozmów oraz realizacji badań ankietowych, aby na ich podstawie przeanalizować zmiany zachowań oraz sposobów opracowywania doniesień, a następnie przeanalizował wyniki za pomocą modelu statystycznego. Gvirsman zwraca uwagę na fakt, że przeprowadzone analizy opierały się głównie na izraelskim rynku medialnym, zatem należy zachować pewną dozę ostrożności w interpretacji wyników. „Oczywistym jest jednak wniosek, że organizacje medialne zmagają się z wyzwaniami wynikającymi z dominacji platform mediów społecznościowych”, dodaje. „Co więcej, starając się nawiązać skuteczną walkę o czytelników, często porzucają swoje podstawowe wartości i zapominają o wytycznych redakcyjnych”. Podczas przeprowadzonych rozmów jeden z redaktorów wspomniał o tym, że jedną z informacji, która cieszyła się największą liczbą odsłon i interakcji, była wiadomość o braku keczupu w restauracji McDonald's. Zauważył też, że informacja posłużyła czytelnikom jako sposób na nawiązanie kontaktów międzyludzkich. „Ludzie wykorzystali tę wiadomość jako okazję do wspomnień typu »Pamiętasz, kiedy poszliśmy do McDonald’s i nie mieli keczupu?«”, wyjaśnia Gvirsman. „Ta pozornie nieznacząca anegdotka pozwala nam wyciągnąć wnioski na temat sposobów udostępniania informacji i wiadomości przez czytelników, a dodatkowo zwraca uwagę na pewien problem – w niektórych sytuacjach organizacje medialne są zmuszone do publikowania takich informacji wyłącznie w celu zwiększenia ruchu, przyciągnięcia użytkowników i skłonienia ich do interakcji”. Wyniki jednej z ankiet, która miała na celu ocenę korzystania oraz postrzeganej jakości różnych platform, takich jak Facebook, TikTok i Twitter, wykorzystywanych przez użytkowników w celu czytania wiadomości i doniesień, wskazały na preferencję wobec platform zapewniających użytkownikom silniejsze poczucie więzi i funkcje społecznościowe.
Jak algorytmy społecznościowe zmieniają wiadomości?
W ramach badań, których wyniki nie ukazały się dotychczas na łamach żadnego czasopisma naukowego, zespół obserwował 40 anglojęzycznych organizacji informacyjnych przez okres dwóch lat. Badacze odkryli, że liczba wiadomości dotyczących danego tematu lub zagadnienia była uzależniona od interakcji z czytelnikami na platformach mediów społecznościowych. „Najbardziej zaskoczył mnie fakt, że redaktorzy w coraz większym stopniu starają się wygrać z algorytmami i skłaniać użytkowników, by ci otwierali publikowane przez nich artykuły”, twierdzi Gvirsman. „W tych dążeniach mają niestety tendencję do wykorzystywania swoich odbiorców jako narzędzia w walce z algorytmem, z kolei to właśnie potrzeby algorytmu, nie czytelników, wpływają na podejmowane decyzje redakcyjne”.
Zaskakujące oddziaływanie na treści polityczne
Badacze odkryli szereg przypadków, w których konkurujące ze sobą organizacje publikowały nawzajem swoje treści – dotyczyło to nawet redakcji o przeciwnych skłonnościach politycznych. „Ta niekonwencjonalna sytuacja wynika ze stale zmieniających się modeli biznesowych, które upodobniają media do platform”, zauważa Gvirsman. Najbardziej zaskakującym odkryciem dotyczącym zachowań odbiorców był fakt, że użytkownicy preferowali witryny charakteryzujące się niższym poziomem personalizacji. „Rozpoczynając prace spodziewałam się, że użytkownicy będą wybierać wiadomości dostosowane do ich potrzeb i upodobań”, wyjaśnia Gvirsman. „Zamiast tego użytkownicy stawiali na platformy, które ułatwiały rozpowszechnianie wiadomości wśród szerszej publiczności”.
Słowa kluczowe
SNSNEWS, wiadomości, branża, portale społecznościowe, media, organizacje, polityka, treści, algorytm
