Walka z przemocą domową dzięki podejściu skupionemu na ofiarach
Przemoc ze strony partnerów życiowych stanowi jedną z najpowszechniejszych form przemocy wobec kobiet, która przybiera wiele postaci – przemocy fizycznej, seksualnej i emocjonalnej, a także zachowań kontrolujących. Jednym z kluczowych wyzwań z punktu widzenia zrozumienia i rozwiązania tego problemu jest fakt, że zaledwie co trzecia ofiara przemocy domowej kontaktuje się z władzami, co ogranicza możliwości badaczy i pracowników socjalnych w zakresie określenia skali problemu i proponowania stosownych działań zaradczych.
Przemoc ze strony partnerów życiowych z punktu widzenia ofiar
Projekt IPV INTERVENTION, wspierany ze środków działania „Maria Skłodowska-Curie”(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i koordynowany przez Uniwersytet w Stambule(odnośnik otworzy się w nowym oknie), miał na celu lepsze zrozumienie tego zagadnienia z perspektywy kobiet będących ofiarami przemocy, z założeniem, że takie badania mogą przyczynić się do opracowania skuteczniejszych działań wspierających i prewencyjnych w przyszłości. W ramach prac Nermin Taşkale, główna badaczka projektu, wyjechała w ramach delegacji do Stanów Zjednoczonych, by pracować na uczelni University of Houston System(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która może pochwalić się rozległą historią badań partycypacyjnych. „Rozwiązanie problemu przemocy wobec kobiet musi rozpocząć się od zdefiniowania problemu”, wyjaśnia Hanife Özlem Sertel Berk(odnośnik otworzy się w nowym oknie), koordynatorka projektu IPV INTERVENTION z ramienia Uniwersytetu w Stambule. „W tym projekcie skupiliśmy się na zagadnieniu tak zwanej przemocy sytuacyjnej występującej w związkach heteroseksualnych”. Kluczowym celem tych prac było lepsze zrozumienie psychologicznego kontekstu kobiet będących ofiarami przemocy, w związku z czym badacze zebrali informacje oraz szereg przypadków, które następnie analizowali pod tym kątem.
Życie w sytuacjach przemocy i przymusu
W ramach prac badacze zwrócili uwagę na różnorodność doświadczeń ofiar w analizowanych przypadkach. Choć zespół wykazał jednak, że doświadczenia kobiet będących ofiarami przemocy ze strony partnerów życiowych są zróżnicowane, ich kategoryzacja z punktu widzenia zaburzeń psychicznych lub zachowań świadczących o nieprzystosowaniu, które wykazują, nastręcza wielu trudności. „Znacznie łatwiejsze jest kategoryzowanie ofiar w zależności od stopnia przemocy, na jaki były narażone”, dodaje Sertel Berk. „Nasze wnioski są zgodne z feministycznymi punktami widzenia, które wskazują płeć jako katalizator przemocy w związkach heteroseksualnych. Przemoc ze strony partnerów życiowych w związkach heteroseksualnych wynika głównie z zachowań mężczyzn”. Badaczom udało się także wykazać, że ofiary próbują radzić sobie z potencjalnie brutalnymi i trudnymi sytuacjami za pomocą różnych strategii. „Często można odnieść wrażenie, że ofiary nie skupiają się na perspektywie długoterminowej – zamiast tego starają się zaradzić sytuacji na bieżąco po to, by przetrwać”, wyjaśnia Sertel Berk. Co więcej, niektóre zaburzenia zdrowia psychicznego mogą sprzyjać wiktymizacji kobiet. „Mówiąc dokładniej, to stan zdrowia psychicznego może uniemożliwić kobiecie będącej ofiarą przemocy wyjście ze związku”, mówi Sertel Berk. „To powoduje dalsze nakręcanie spirali przemocy”.
Zrozumienie związku między zaburzeniami i wiktymizacją
Początkowym założeniem projektu było wypracowanie wytycznych w zakresie interwencji dotyczących ofiar, sprawców i par, jednak zarówno Sertel Berk, jak i Taşkale uważają, że zanim będzie możliwe opracowanie skutecznych planów interwencji, potrzebne są dalsze badania. „Cennym krokiem naprzód byłoby lepsze zrozumienie związku między zaburzeniami i wiktymizacją”, dodaje Sertel Berk. „Chcemy dowiedzieć się, w jaki sposób zdrowie psychiczne może kształtować decyzje podejmowane przez ofiary przemocy w związkach. Kwestia ta powinna być priorytetem dla badaczy, którzy będą zajmować się tym zagadnieniem w przyszłości". Jednocześnie Sertel Berk uważa, że projekt przyczynia się do lepszego zrozumienia zagadnienia traumy i procesów decyzyjnych ofiar. „Staraliśmy się opracować możliwie uniwersalny model i jednolite podejście”, zauważa Sertel Berk. „Mamy nadzieję, że docelowo doprowadzi to do powstania alternatywnych rozwiązań dopasowanych do potrzeb wielu sytuacji”.
