Rozbudowa infrastruktury obserwatoriów przybrzeżnych
Środowiska przybrzeżne mają złożony charakter. Ludzie wykorzystują wody przybrzeżne do produkcji żywności, materiałów budowlanych, transportu i rekreacji. Jednak zmiana klimatu i działalność człowieka wywierają na nie ogromną presję. Finansowany przez UE projekt JERICO-S3 jest najnowszym przedsięwzięciem z serii poświęconej zaawansowanej obserwacji europejskich wód przybrzeżnych. Zrozumienie środowisk przybrzeżnych to praca na dziesięciolecia, a infrastruktura badawcza JERICO (JERICO-RI) będzie źródłem informacji dla naukowców i decydentów w przyszłości. Koordynator projektu Laurent Delauney tłumaczy: „Społeczność naukowa z różnych krajów Europy zaangażowała się w szereg projektów mających na celu harmonizację danych, udostępnianie obiektów, poszerzanie wiedzy naukowej i opracowywanie narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji”. Opierający się na zdobyczach inicjatywy JERICO-NEXT obecny projekt koncentruje się na harmonizacji systemu obserwacji wybrzeży oraz rozwoju infrastruktury i usług wspierających naukowców.
Infrastruktura fizyczna i główne obiekty obserwacyjne
Projekt zapewnia badaczom dostęp do różnego rodzaju aparatury. Jak twierdzi Delauney, obejmują one „600 wielodyscyplinarnych platform, takich jak platformy stałe, radary wysokiej częstotliwości, obserwatoria dna mórz przybrzeżnych, promy, systemy profilowania wód przybrzeżnych i otwartych, szybowce, system ręcznego pobierania próbek, statki badawcze, powierzchniowe systemy dryfujące i obserwacje prowadzone przez zwykłych obywateli”. Za obsługę platform odpowiadają rządy, instytuty i MŚP z ponad 19 krajów. Aby zoptymalizować dostęp do infrastruktury, w ramach projektu stworzono „obiekty główne” („supersite”). Cztery pilotażowe obiekty tego rodzaju zapewniają wieloplatformowy dostęp do Zatoki Fińskiej, północno-zachodniej części Morza Śródziemnego, Morza Północnego i Kanału La Manche oraz Morza Kreteńskiego. Delauney objaśnia: „W naszym przekonaniu zintegrowane i wspólnie kierowane międzynarodowe obserwacje wieloplatformowe są przyszłością europejskich systemów obserwacji wybrzeży”.
Dostęp transnarodowy
Cała ta infrastruktura – zarówno fizyczna, jak i wirtualna – na niewiele się zda, jeśli nie będzie w pełni wykorzystywana. Sposobem na to są zaproszenia do składania wniosków o dostęp transnarodowy, które zapewniają bezpłatny dostęp do JERICO-RI. W ramach projektu zorganizowano cztery zaproszenia, dzięki którym sfinansowano 36 projektów, umożliwiającym użytkownikom dostęp do 42 obiektów. Dostęp transnarodowy, istotny i stale rozwijany element JERICO-RI, pełni ważną rolę we wspieraniu transferu wiedzy i współpracy. Partnerom projektu udało się wskazać najpopularniejsze narzędzia w sieci JERICO. Delauney stwierdza: „Najchętniej wykorzystywaną infrastrukturą były przybrzeżne obserwatoria kablowe, które odpowiadały za największą liczbę dni dostępu, oraz szybowce, które zostały wykorzystane w 22% wszystkich projektów”.
JERICO-CORE
Projekt JERICO-RI ma do zaoferowania nie tylko infrastrukturę fizyczną. Jego ważnym elementem jest także pilotażowy system JERICO-CORE, który konsoliduje wirtualne zasoby. To centralne repozytorium udostępnia zbiory danych, oprogramowanie i podręczniki, a także publikacje i e-biblioteki. Jego powstaniu przyświecało założenie, że złożoność problemów związanych z oceanami wymaga wspólnego tworzenia rozwiązań przez ekspertów z różnorodnych dziedzin. Współpraca i współprojektowanie są zresztą podstawą większości działań podejmowanych w projekcie, zwłaszcza jeśli chodzi o harmonizację zasobów wirtualnych. Aby zadbać o swoją trwałą spuściznę, projekt JERICO-S3 kładzie istotny nacisk na współpracę z innymi oceanicznymi infrastrukturami badawczymi, w tym EURO ARGO, EMSO ERIC, ICOS, DANUBIUS, EMBRC i JERICO-RI. Projekt JERICO-S3 umożliwił przekształcenie infrastruktury badań oceanicznych z podejścia opartego na projektach do sieci realnie wpływającej na społeczeństwo. Uczestnicy projektu, wśród których znalazło się 36 partnerów z 19 krajów, udowodnili w praktyce, że współpraca ma wymierną wartość. Opisując finansowanie badań oceanicznych, Delauney zauważa: „Możemy stosować tyle różnych podejść, ile jest plaż czy klifów w Europie, ale naszym obowiązkiem jest dzielenie się najlepszymi praktykami”. Pomimo stosowania różnych podejść wszystkich uczestników projektu JERICO-RI łączy cel, jakim jest wspieranie ciągłej obserwacji oceanów.
Słowa kluczowe
JERICO-S3, JERICO-RI, JERICO-CORE, infrastruktura badawcza, obserwatoria przybrzeżne, dostęp ponadnarodowy, obserwatoria główne, obserwacja oceanów