Znaczenie językoznawstwa w zapobieganiu niesłusznym skazaniom
Biegli językoznawcy przeprowadzają dogłębne analizy tekstów pisanych oraz mówionych. Praca ta ma niezwykle ważne znaczenie w wielu kontekstach, takich jak rozumienie przepisów prawa lub wyciąganie wniosków z przesłuchań policyjnych bądź stenogramów z sal sądowych. „Jednym z praktycznych zastosowań, które uważam za szczególnie interesujące, jest stwierdzenie autorstwa(odnośnik otworzy się w nowym oknie)”, wyjaśnia koordynatorka projektu TICLAUS(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Leanne Bartley z Uniwersytetu w Granadzie(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Hiszpania). „Mowa o ustalaniu autora tekstu w przypadkach, w których nie jest znany, ale może zostać znaleziony na podstawie swoistego językowego odcisku palca. Każda osoba ma swój charakterystyczny styl językowy, często zależny od tego, z kim wchodzimy w interakcje”.
Językoznawstwo i analiza niesłusznych wyroków skazujących
Projekt TICLAUS, realizowany dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie”(odnośnik otworzy się w nowym oknie), miał na celu podkreślenie możliwości zastosowania przypisania autorstwa w celu wskazywania niesłusznych wyroków skazujących. Koordynująca go badaczka chciała również zająć się pewnymi kwestiami związanymi z językoznawstwem w służbie kryminalistyki. „Jedno z nich dotyczy tego, że stosunkowo proste jest nadmierne uogólnienie indywidualnych cech języka danej osoby”, wyjaśnia Bartley. „Zagrożenie polega na tym, że może to ostatecznie doprowadzić do niesłusznego skazania niewinnej osoby”. Mając to na uwadze, Bartley postanowiła przeanalizować stenogramy spraw, w których niewinne osoby skazane na karę pozbawienia wolności zostały oczyszczone z zarzutów. „Musiałam być cierpliwa i zwrócić się do wielu osób, aby uzyskać dostęp do stenogramów z sal sądowych”, zauważa. Badaczka przeprowadziła również wywiady z wieloma uniewinnionymi osobami, dając im możliwość zabrania głosu i podzielenia się swoimi doświadczeniami związanymi z niesłusznym skazaniem.
Zwiększanie świadomości związku między językiem, prawem i sprawiedliwością
Dokładna analiza stenogramów sądowych pozwoliła badaczce lepiej zrozumieć, w jakim stopniu język używany w sądzie może być czynnikiem przyczyniającym się do niesłusznych wyroków skazujących, obok innych powszechnych przyczyn wydawania niesłusznych wyroków skazujących, takich jak problemy związane z rzetelnością śledztwa, błędne zeznania naocznych świadków i fałszywe zeznania. Prace w ramach projektu dobiegły już końca, a Bartley oczekuje obecnie na publikację rozdziału książki opartego na jej odkryciach. „Wraz z zespołem badawczym zorganizowaliśmy również warsztaty dotyczące języka, prawa i sprawiedliwości, które zgromadziły ponad 70 osób z ponad 40 krajów”, dodaje Bartley. „Był to zdecydowanie jeden z najważniejszych rezultatów, jeśli chodzi o zwrócenie uwagi na to, w jaki sposób używamy języka i jaki może to mieć wpływ na sprawy karne”. W ramach projektu Bartley miała również okazję współpracować z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, takimi jak Innocence Canada, Wrongful Convictions Collective i Interrogating Justice, a także zapewnić im wsparcie w zakresie językoznawstwa.
Walka z niesprawiedliwością oparta na języku
W przyszłości Bartley zamierza zorganizować cykliczne warsztaty dotyczące języka, prawa i sprawiedliwości, odbywające się co dwa lata. Z kolei powstająca książka posłuży również jako materiał dydaktyczny na uczelniach, które będą w stanie dzięki niej omówić znaczenie językoznawstwa i języka w przypadkach niesłusznego skazania. Badaczka ma także nadzieję, że projekt przyczyni się do zwiększenia świadomości siły słów i tego, że mogą one przyczyniać się do niesłusznego oskarżenia niewinnych osób. „Zamierzam również kontynuować współpracę z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego na całym świecie, aby w razie potrzeby pomagać w potencjalnych przyszłych przypadkach niesłusznych skazań, gdy będą one związane z aspektami językowymi”, mówi.
