Optymalizacja siatki lotów ograniczy emisje sektora lotnictwa
Sektor lotniczy podejmuje działania w celu ograniczenia emisji i swojego wpływu na środowisko. W 2022 roku 193 państwa wchodzące w skład Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) zgodziły się na długoterminowy globalny cel, jakim jest osiągnięcie zerowej emisji dwutlenku węgla netto z lotnictwa międzynarodowego do 2050 roku. Realizacja tego założenia wymaga jednak prac dotyczących czterech kluczowych filarów lotnictwa. Obejmują one opracowanie lepszych technologii, rozwój zrównoważonych paliw, usprawnienia operacyjne i infrastrukturalne oraz wdrożenie rozwiązań rynkowych, takich jak kompensacja emisji dwutlenku węgla i system handlu uprawnieniami do emisji.
Zmiana siatki globalnych połączeń lotniczych
Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu REIVON koncentrował się na kategorii usprawnień operacyjnych, którym do tej pory poświęcano niewiele uwagi, skupiając się przede wszystkim na wprowadzeniu zmian w sieci globalnych połączeń lotniczych. „Pierwszym elementem, któremu przyjrzeliśmy się bliżej, były oszczędności paliwa związane z międzylądowaniami podczas lotów długodystansowych”, mówi Thomas Roetger, koordynator projektu REIVON z ramienia francuskiej spółki Envisa. „Bezpośredni lot długodystansowy z Europy do Azji Południowo-Wschodniej wymaga przewożenia i spalania olbrzymich ilości paliwa wyłącznie w celu przewożenia paliwa, które zostanie spalone podczas drugiej połowy lotu”. Międzylądowanie na innym lotnisku może przełożyć się na znaczne zmniejszenie ilości przewożonego paliwa, co pozwoli na zmniejszenie zbiorników oraz ograniczenie wagi samolotów. Optymalizacja konstrukcji pozwala na osiągnięcie znaczących oszczędności paliwa pomimo większego spalania podczas drugiego startu. Drugim elementem, któremu przyglądał się zespół projektowy, było zmniejszenie częstotliwości lotów na popularnych trasach. Roetger zauważa, że choć szybkie koleje mogą zastąpić wiele tras krótkodystansowych w Europie, wiele popularnych tras lotniczych na całym świecie nie zostanie zastąpione innymi środkami transportu. Zespół chciał dowiedzieć się, czy bardziej efektywne pod względem zużycia paliwa byłoby zmniejszenie częstotliwości takich lotów, na przykład ograniczenie startów odbywających się co pół godziny do godziny lub dwóch, połączone z wykorzystaniem większych samolotów, by nie wpływać na przepustowość ruchu pasażerskiego.
Oszczędności paliwa w skali globalnej
W ramach projektu powstały modele teoretyczne, które miały pozwolić na ustalenie, czy wprowadzenie takich zmian może przynieść znaczące oszczędności paliwa, a tym samym korzyści kosztowe i środowiskowe. Roetger i jego zespół podjęli następnie próbę ilościowego określenia całkowitych oszczędności paliwa w skali globalnej. „Uzyskaliśmy wynik wskazujący zmniejszenie zużycia paliwa na świecie o 10-20 % przy założeniu wykorzystania samolotów o odpowiedniej pojemności, dobranych pod kątem liczby pasażerów i zasięgu – obecnie nie są one jednak dostępne na rynku”, dodaje Roetger. „Szacowany poziom ograniczenia emisji CO2 obliczony w ramach projektu REIVON jest bardzo przekonujący i porównywalny z łącznym wpływem wszystkich innych działań operacyjnych mających na celu zmniejszenie emisji”.
Zharmonizowane globalne lotnictwo
Roetger podkreśla jednak, że liczby te są czysto teoretyczne i że wymagają uwzględnienia praktycznych ograniczeń. Wśród nich należy wymienić czynniki geopolityczne (na przykład konieczność lądowania w krajach ogarniętych wojną), brak miejsc umożliwiających międzylądowanie w regionach takich jak Ocean Spokojny, a także akceptację międzylądowań przez pasażerów oraz spadek częstotliwości lotów krótkodystansowych na wybranych trasach. „Międzylądowania oznaczają wydłużenie całkowitego czasu lotu, a zmniejszenie częstotliwości lotów na popularnych trasach może mieć wpływ na pasażerów, na przykład w przypadku zaplanowanych przesiadek", wyjaśnia badacz. „Wszystkie te zagadnienia wymagają dokładniejszego zbadania". Zespół projektu pomógł w ustaleniu, że siatka lotów zoptymalizowana pod kątem zużycia paliwa, wraz z samolotami o optymalnej pojemności i przystosowanym zasięgu, może przyczynić się do znaczącego zmniejszenia emisji sektora lotnictwa jako dodatkowy czynnik towarzyszący wdrażaniu nowych technologii lotniczych oraz paliwowych.
Słowa kluczowe
REIVON, lotnictwo, emisje, ICAO, dwutlenek węgla, paliwo, CO2
