Umarł czatbot, niech żyje deadbot
Obecnie nikt z nas nie ma chyba wątpliwości, że możliwości czatbotów opartych na sztucznej inteligencji są niemal nieograniczone - potrafią opowiadać dowcipy i pisać wiersze, dysponują także znacznie bardziej rozległym zestawem możliwości. Okazuje się, że jedną z nich jest... Wirtualne wskrzeszanie zmarłych. Wizja przywrócenia do życia zmarłych przed wieloma laty babć i dziadków z pewnością może wywołać ciarki na plecach. Ta wizja stała się jednak rzeczywistością za pośrednictwem opartych na sztucznej inteligencji czatbotów określanych obecnie nazwą deadbotów lub griefbotów, będących w stanie symulować rozmowy z osobami, które odeszły. Stało się to możliwe dzięki sztucznej inteligencji, która naśladuje sposób wypowiedzi oraz odwzorowuje osobowość danej osoby na podstawie jej tak zwanego cyfrowego śladu. To nowe zjawisko wzbudza oczywiste obawy etyków Uniwersytetu w Cambridge. Jak dowiadujemy się z artykułu naukowego opublikowanego na łamach periodyku „Philosophy & Technology”, rozwój sektora cyfrowego życia pozagrobowego może prowadzić do długotrwałych szkód psychologicznych.
Cyfrowe życie po śmierci
„Niepohamowany rozwój generatywnej sztucznej inteligencji oznacza, że niemal każda osoba posiadająca dostęp do Internetu może przywrócić do życia bliską osobę, która odeszła”, stwierdziła Katarzyna Nowaczyk-Basińska, współautorka badania i badaczka ośrodka Leverhulme Centre for the Future of Intelligence (LCFI) przy Uniwersytecie w Cambridge, w rozmowie z dziennikarzami portalu The Guardian. „Z punktu widzenia etyki mamy do czynienia z prawdziwym polem minowym. Konieczne jest postawienie na pierwszym miejscu kwestii godności osób zmarłych i zadbać o to, by nie była naruszana przez podmioty oferujące usługi w zakresie cyfrowego życia pozagrobowego ze względów finansowych”. Co się stanie w sytuacji, gdy dana osoba wykupi dostęp do deadbota i pozostawi go bliskim jako prezent? „Osoba zmarła może przed śmiercią zdecydować, że pozostawi po sobie symulację opartą na sztucznej inteligencji jako prezent pożegnalny dla bliskich, którzy mogą nie być gotowi na przeżycie żałoby i radzenie sobie ze stratą w taki sposób”, wyjaśnia Nowaczyk-Basińska w informacji prasowej opublikowanej przez Uniwersytet w Cambridge. „Prawa zarówno właścicieli danych, jak i osób korzystających z usług opartych na sztucznej inteligencji, które są na nich oparte, powinny być chronione w tym samym stopniu”.
Trwanie jako cyfrowy duch
Czy użytkownicy mogą zrezygnować z usług deadbota lub go dezaktywować? „Niektóre osoby mogą nawiązać silną więź emocjonalną z taką symulacją, w wyniku czego będą szczególnie podatne na manipulację”, wyjaśnia Tomasz Hollanek, współautor badania i pracownik naukowy LCFI. „To oznacza, że należy skupić się na opracowaniu metod i rytuałów, które umożliwią godne pożegnanie deadbotów. Takie metody mogą przybrać formę cyfrowego pogrzebu lub innej ceremonii, w zależności od kontekstu społecznego”. Autorzy badania wskazują na konieczność uwzględnienia w projektach takich rozwiązań możliwości rezygnacji lub odmowy. „Zalecamy także uwzględnienie w procesie projektowania takich botów rozwiązań, które uniemożliwią wykorzystywanie ich w sposób urągający godności zmarłych, na przykład w celu reklamowania towarów i usług bądź publikowania treści w mediach społecznościowych. [...] Ważne jest, aby cyfrowe usługi życia pozagrobowego uwzględniały prawa i zgodę nie tylko symulowanych osób, ale także osób wchodzących w interakcje z symulacjami”, dodaje Hollanek. „Popularyzacja takich usług niesie za sobą ryzyko wywołania silnych emocji wśród osób, które nagle zetkną się z dokładnymi cyfrowymi symulacjami osób, które odeszły. Biorąc pod uwagę, jak trudnym momentem może być żałoba, trudno przewidzieć możliwe efekty psychologiczne”. „Musimy już teraz zacząć myśleć o tym, jak ograniczyć zagrożenia społeczne i psychologiczne związane z cyfrową nieśmiertelnością - odpowiednia technologia już powstała”, ostrzega Nowaczyk-Basińska.
Słowa kluczowe
Sztuczna inteligencja, SI, czatbot, deadbot, śmierć, życie pozagrobowe, cyfrowe życie pozagrobowe, zmarły, griefbot, żałoba, pogrzeb