Uwaga skupiona na rybach w celu wyeliminowania nierównowagi systemu żywnościowego
Bezpieczeństwo żywnościowe to możliwość zapewnienia wszystkim ludziom przez cały czas dostępu do wystarczających ilości żywności. Pojęcie to zwykle dzieli się na cztery kluczowe filary: dostępność, dostęp, stabilność (czy żywność jest wystarczająco dostępna w czasie) i wykorzystanie (jakość składników odżywczych w żywności). „Polityka żywnościowa skupia się głównie na dostępności i stabilności”, wyjaśnia koordynatorka projektu FAIRFISH(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Christina Hicks z Lancaster University(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Zjednoczonym Królestwie. „W efekcie mamy sklepy pełne żywności nadającej się do przechowywania, która jest zazwyczaj uboga w składniki odżywcze. Niewystarczająca dbałość o jakość może prowadzić do niedoborów substancji odżywczych“. FAIRFISH został sfinansowany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Hicks zauważa ponadto, że skupienie się na dostępności pomija także to, czy ludzie faktycznie mają dostęp do żywności, ignorując czynniki takie jak niepewność społeczna, zamożność i wymiar geograficzny.
Model predykcyjny dotyczący wartości odżywczych
Założeniem projektu FAIRFISH było zajęcie się tą nierównowagą poprzez skupienie się na rybach – zrównoważonym i pożywnym źródle żywności, które może pomóc lepiej zająć się aspektami dostępu i wykorzystania bezpieczeństwa żywnościowego. „Gdy myślimy o rybach, często przychodzi nam do głowy także akwakultura”, twierdzi Hicks. „Ale około połowa ryb, które spożywamy, pochodzi z dzikich łowisk, a połowa z nich pochodzi z rybołówstwa łodziowego – pojedyncze osoby lub rodziny wypływają na małych łodziach, aby wyżywić setki milionów ludzi w krajach o niskich i średnich dochodach”. Punktem wyjścia dla projektu było zbadanie, w jaki sposób ryby mogą przyczynić się do poprawy jakości żywności. Zebrano dane żywieniowe dotyczące około 600 gatunków. „Istnieje ogromne zróżnicowanie, jeśli chodzi o rodzaje ryb, które spożywamy”, mówi Hicks. „Chcieliśmy ustalić, jakie informacje żywieniowe są dostępne i jakie są luki”. Na podstawie tych danych powstał model predykcyjny, umożliwiający zespołowi oszacowanie wartości odżywczej tysięcy gatunków. Praca ta została opublikowana w artykule w na łamach czasopisma „Nature”(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
Analiza lokalnej i globalnej dynamiki władzy
„Przyjrzeliśmy się także kwestii dostępu”, dodaje Hicks. „Kto jada ryby? Jaki wpływ ma na to lokalna i globalna dynamika władzy?” Zespół wykazał, że podczas gdy duże ilości składników odżywczych są pobierane z morza, ta wartość odżywcza nie zawsze trafia do lokalnych diet. „Udało nam się dowieść, że chociaż rynki są naprawdę ważne dla wspierania bezpieczeństwa żywnościowego, nie wszędzie funkcjonują one sprawiedliwie”, zauważa Hicks. „Na przykład rynek mączki rybnej zwiększa eksploatację kluczowych składników odżywczych z dala od regionów tropikalnych i Afryki Zachodniej”.
Wspieranie tworzenia bardziej sprawiedliwego systemu żywnościowego
Projekt wykazał, że chociaż dostawy ryb mogą zwiększyć jakościowy aspekt bezpieczeństwa żywnościowego, dostęp do nich pozostaje złożonym zagadnieniem. Wiąże się to z nową koncepcją suwerenności żywnościowej, która podkreśla znaczenie możliwości podejmowania przez ludzi decyzji dotyczących ich jedzenia. „Nie potrzebujemy więcej mikroelementów – chodzi o to, jak wspierać bardziej sprawiedliwy system żywnościowy, który zapewni każdemu to, czego potrzebuje”, wyjaśnia Hicks. „Jednym z problemów, które zidentyfikowaliśmy, był brak danych współdzielonych między sektorami, takimi jak rybołówstwo, handel i finansowanie”. Projekt FAIRFISH ma na celu poprawę integracji tych sektorów, częściowo poprzez zapewnienie swobodnego dostępu do danych i wiedzy. Wszystkie wyniki projektu zostały umieszczone w bazie danych FishBase(odnośnik otworzy się w nowym oknie), dzięki czemu użytkownicy otrzymują dodatkowy zestaw cennych informacji na temat składników odżywczych.
