Zrozumienie i przewidywanie zachowań ludzkich związanych z wyborem
Ograniczenia naszej pamięci mogą odgrywać istotne znaczenie w podejmowanych przez nas decyzjach gospodarczych. „Wyobraźmy sobie sytuację, w której próbujemy podjąć decyzję, jakiej marki kawę powinniśmy kupić do domu”, wyjaśnia Kemal Yildiz, koordynator projektu Finite Memory(odnośnik otworzy się w nowym oknie) z Uniwersytetu w Bilkencie(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Turcji. „Prawdopodobnie nie pamiętamy każdej kawy, której próbowaliśmy w ciągu ostatnich 10 lat. Zamiast tego wracamy myślami do ostatnich lub najbardziej pamiętnych doświadczeń”. Ekonomiści tacy jak Yildiz nazywają to zjawisko pamięcią skończoną - faktem, że ludzie mają tendencję do wykorzystywania tylko ograniczonej ilości informacji z przeszłości podczas dokonywania wyborów. „W ekonomii tradycyjne modele często zakładają, że ludzie są doskonale racjonalni i pamiętają wszystkie informacje”, wyjaśnia badacz. „W prawdziwym świecie nasze decyzje są kształtowane przez niedawne doświadczenia, a także czynniki, które wydają nam się znajome lub oddziałują na nasze emocje. Włączając pamięć skończoną do modeli ekonomicznych, uzyskujemy znacznie dokładniejszy obraz zachowań ludzkich”.
Odtwarzanie sposobu myślenia i wyborów ludzi
Projekt Finite Memory, realizowany dzięi wsparciu ze środków działania „Maria Skłodowska-Curie”(odnośnik otworzy się w nowym oknie), miał na celu wypełnienie luki między teorią ekonomiczną a rzeczywistymi zachowaniami ludzi. Celem było opracowanie modeli lepiej odzwierciedlających sposób, w jaki ludzie myślą i podejmują decyzje, szczególnie w złożonych sytuacjach, gdy liczba dostępnych opcji jest zbyt duża, a zasoby poznawcze(odnośnik otworzy się w nowym oknie) ograniczone. W tym celu zespół połączył rygorystyczne badania teoretyczne z międzynarodową współpracą. Prace obejmowały zaawansowane szkolenie w zakresie modelowania matematycznego i statystyki, zakończone opracowaniem dwóch nowych artykułów badawczych(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Yildiz spędził dwa lata na Uniwersytecie Princeton, gdzie uczestniczył w seminariach i prowadził ścisłą współpracę z czołowymi naukowcami na świecie. Ściśle współpracował również z naukowcami z Uniwersytetu Maryland i Uniwersytetu w Georgetown. „Międzynarodowe doświadczenia odegrały kluczową rolę w opracowaniu nowych wniosków, nawiązywaniu cennych kontaktów i istotnym podnoszeniu jakości badań”, zauważa. „Przyczyniło się także do rozwoju moich umiejętności technicznych i sieci kontaktów akademickich”.
Odkrywanie wzorców w ludzkich decyzjach
W ramach projektu badacz opracował nowe metody badania wzorców w podejmowaniu decyzji przez ludzi w oparciu o obserwowane wybory. Jednym z głównych sukcesów było opracowanie modeli, które pozwalają ekonomistom skutecznie ustalać ukryte preferencje na podstawie obserwowanych wyborów, szczególnie w środowiskach, w których jednostki mogą mieć ograniczoną racjonalność. W ramach prac powstał także nowy model pozwalający zrozumieć, jak ludzie zachowują się, gdy czują się przytłoczeni mnogością opcji. „Głównym osiągnięciem projektu było wyjaśnienie przyczyny, która sprawia, że ludzie czasami zmieniają swoje preferencje z powodu zmian w dostępnych opcjach - to zjawisko występuje w zasadzie codziennie w sytuacjach dotyczących zakupów czy inwestowania”, mówi Yildiz. W ramach projektu badacz zastosował także zaawansowane narzędzia matematyczne, aby lepiej uwzględnić czynnik losowości w podejmowaniu decyzji. Wyniki te zostały docenione przez społeczność akademicką, w tym przez prestiżowe czasopismo „Journal of the European Economic Association”(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
Łączenie trendów ekonomicznych i wyborów jednostek
Modele opracowane w ramach projektu Finite Memory mogą być wykorzystywane do pomocy firmom i instytucjom publicznym w lepszym zrozumieniu i przewidywaniu ludzkich zachowań, co przełoży się na projektowanie produktów, interfejsów użytkownika i usług publicznych. Decydenci mogą również wykorzystać je do poprawy struktury wyboru w obszarach takich jak opieka zdrowotna, edukacja czy transport. „Mamy nadzieję, że nasze prace zmienią sposób, w jaki ekonomiści łączą trendy gospodarcze na dużą skalę, takie jak wydatki konsumenckie lub zachowania wyborcze, z indywidualnymi wyborami, na których się opierają”, dodaje Yildiz. „Wzmacniając to połączenie, możemy pomóc w budowaniu systemów, które są bardziej intuicyjne, skuteczne i sprawiedliwe”.