Prawdziwa rewolucja w zakresie tańca
Choć niektórzy z nas mają dwie lewe nogi do tańca, a inni potrafią ruszać się jak Mick Jagger, ogółem ludzie posiadają niezwykłą zdolność postrzegania i tworzenia rytmu – stanowi to cechę wspólną dla wszystkich społeczeństw. Jakie czynniki pozwalają nam jednak poczuć rytm nocy i ruszać się do rytmu? Celem finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu Rhythm and Brains było znalezienie odpowiedzi na to pytanie. Dzięki wsparciu ze środków Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie), badacze starali się odkryć procesy mózgowe, które pozwalają ludziom postrzegać muzykę i poruszać się w jej rytm. „Chcieliśmy dowiedzieć się, dlaczego ludzie posiadają pozornie wrodzoną zdolność do odczuwania rytmu i potrafią koordynować ruchy ciała w odpowiednim czasie”, wyjaśnia Sylvie Nozaradan, wykładowczyni Katolickiego Uniwersytetu Lowańskiego(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (UCLouvain), kierowniczka Laboratorium Rytmu i Mózgu(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz główna badaczka projektu.
Interdyscyplinarne podejście i taniec
Zespół projektu skupiającego się w szczególności na muzyce i tańcu badał, w jaki sposób mózg kategoryzuje rytm i w jaki sposób wewnętrzne reprezentacje rytmu są przekazywane w grupach społecznych, przyczyniając się do skoordynowanych zachowań. Naukowcy analizowali również, w jaki sposób ruch naszego ciała pomaga nam uczyć się i utrwalać wewnętrzne reprezentacje rytmu. Aby odpowiedzieć na te pytania, zespół zastosował podejście interdyscyplinarne, które łączy metody i perspektywy z zakresu psychologii, neuronauki, muzyki i inżynierii. „Nasz interdyscyplinarny zespół opracował nowatorskie podejście do pomiaru i porównywania reprezentacji struktur rytmu w takich sygnałach, jak bodźce sensoryczne, aktywność mózgu i ruch”, wyjaśnia Nozaradan.
Rejestrowanie aktywności mózgu wywołanej rytmem
Uczestnicy projektu słuchali różnych rytmów, a naukowcy rejestrowali aktywność mózgu wywoływaną przez bodźce rytmiczne, wykorzystując w tym celu encefalografy. Badacze odkryli w ten sposób, że nasza niezwykła zdolność postrzegania rytmu w muzyce jest poparta wyostrzonym obrazem struktury czasowej rytmu w aktywności mózgu. „Co najważniejsze, ta reprezentacja nie jest wierną kopią właściwości fizycznych bodźców rytmicznych - widzimy raczej transformacje tych bodźców. Zjawisko to trudno wyjaśnić, śledząc na bieżąco główne cechy bodźców”, zauważa Nozaradan. Naukowcy wykazali również, że transformacje neuronalne odpowiadające za przetwarzanie rytmów nie występują we wszystkich zmysłach. Nie zaobserwowano ich w aktywności mózgu, gdy rytm był przekazywany za pomocą dotyku, a nie dźwięku. „Co ciekawe, neuronalne transformacje zdają się być obecne w aktywności mózgu niemowląt już krótko po urodzeniu i są kształtowane zarówno przez krótkotrwałą naukę, jak i długotrwałe doświadczenia kulturowe”, dodaje Nozaradan.
Rozwijanie neuronauki
Badania prowadzone w ramach projektu są wyjątkowe, ponieważ odpowiadają na podstawowe pytania dotyczące procesów mózgowych, przyczyniając się tym samym do rozwoju dziedziny neuronauki. „Rytm umożliwia koordynację interpersonalną nie tylko w muzyce i tańcu, ale w całym zakresie zachowań, które wpływają na spójność społeczną”, podsumowuje Nozaradan. „Nasza praca stanowi istotny kamień milowy w procesie zrozumienia sposobu, w jaki mózg kategoryzuje rytm, oraz czynników wpływających na sposób, w jaki ludzie tworzą muzykę”. Nozaradan zauważa, że metody i rezultaty projektu można również wykorzystać do badania funkcji sensomotorycznych mózgu w populacjach, w których wyraźne wyniki behawioralne są ograniczone, na przykład u dzieci lub pacjentów z zaburzeniami sensomotorycznymi.
