Mali wojownicy w starciu z chorobą Alzheimera
Demencja dotyka ponad 24 miliony ludzi na całym świecie. Co 7 sekund diagnozowany jest nowy przypadek. Trzy spośród 5 milionów przypadków w Europie klasyfikowanych jest jako choroba Alzheimera, jest to więc najpowszechniejsza forma demencji. Z racji ciągłego starzenia się populacji oczekuje się, że te liczby radykalnie wzrosną. Złogi amyloidu w mózgu są cechą charakterystyczną choroby Alzheimera, ale leczenie jest utrudnione przez barierę krew–mózg, której zadaniem jest jego ochrona. Ta bariera uniemożliwia stosowanie leków o typowej postaci doustnej lub donosowej, które trafiałyby do krwiobiegu a następnie do docelowego obszaru w mózgu. Naukowcy pracujący przy finansowanym ze środków UE projekcie "Nanoparticles for therapy and diagnosis of Alzheimer Disease" (NAD) sprawdzali, czy nanocząsteczki mogłyby spełnić to zadanie. Niezwykle małe rozmiary nanocząsteczek sprawiają, że spełniają one bardzo istotną rolę w medycynie, np. jako środki kontrastowe podczas zabiegów obrazowania, umożliwiając przekroczenie bariery krew–mózg. W projekcie NAD korzystano z różnych nanocząsteczek, w tym liposomów, nanocząsteczek ze stałych lipidów i nanocząsteczek polimerowych, nadając im pożądane funkcje. Stosując badania obrazowe metodami tomografii PET (pozytonowa tomografia emisyjna) i RM (rezonans magnetyczny) naukowcy wykazali, że te nanocząsteczki umożliwiają rozbijanie i usuwanie złogów amyloidu, przywracając sprawność pamięci w modelach zwierzęcych. Niezwykły sukces różnego rodzaju nanocząsteczek o wielorakich funkcjach zyskał międzynarodowe uznanie. Projekt otrzymał drugą nagrodę w konkursie na najlepszy ukończony projekt z rąk Dyrektora ds. Badań i Innowacji przy Komisji Europejskiej. Wyniki przełożyły się na ponad 50 publikacji w międzynarodowych czasopismach naukowych i cztery wnioski o międzynarodową ochronę patentową. Wykazane połączone działanie diagnostyczne i terapeutyczne podawanych pacjentom z chorobą Alzheimera doustnie i donosowo nanocząsteczek stanowi nieoceniony krok naprzód w walce z tą wyniszczającą chorobą. Ta technika otwiera możliwości leczenia innych chorób ośrodkowego układu nerwowego a diagnoza z użyciem nanocząsteczek może zostać zastosowana przy jeszcze szerszym spektrum chorób. Poprawi to zdrowie i jakość życia milionów pacjentów i ich rodzin, zwiększając jednocześnie radykalnie konkurencyjność Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe
Choroba Alzheimera, demencja, amyloid, bariera krew-mózg, nanocząsteczki, liposomy, lipid, polimer, diagnostyka, leczenie
