Spokojna starość dla Europejczyków?
W ramach projektu "Najważniejsze kwestie związane z procesem starzenia się i płcią w Europie" (Maggie) przeanalizowano wskaźniki jakości życia wśród populacji powyżej 60. roku życia. Ten finansowany ze środków UE projekt miał na celu wykazać nierówności płci oraz czynniki wpływu, a tym samym dostarczyć informacji, które mogłyby zostać wykorzystane do kierowania rozwojem polityki oraz pomogłyby wskazać najbardziej narażone grupy. Kierując się przesłanką, że nierówności płci w zakresie jakości życia są kształtowane przez kontekst społeczno-kulturowy, narodowe i unijne polityki wydają się odgrywać kluczową rolę tym zakresie; płeć starzejących się Europejczyków ma duży wpływ na politykę. Dziesięć zespołów badawczych z całej Europy analizowało różne wskaźniki jakości życia wśród populacji docelowej. Korzystali przede wszystkim z dwóch głównych zasobów danych: "Badania dotyczącego zdrowia, starzenia się i emerytur w Europie" (SHARE) oraz "Badania dotyczącego płci i pokolenia" (GGS). Źródła te zostały uzupełnione o dane pochodzące z europejskiego panelowego badania gospodarstw domowych (ECHP) oraz piątego programu ramowego (5PR) "Przyszłe warunki bytowe osób starszych w Europie" (FELICIE). Mimo że wpływ czynników różni się w zależności od płci i sytuacji życiowej, a także w zależności od kontekstu społecznego i politycznego, jakość życia zmienia się pod wpływem czynników związanych ze stanem zdrowia, sytuacją rodzinną i stopniem integracji społecznej. Wyniki badań wskazują, że wysoki poziom integracji rodzinnej, dobra sytuacja finansowa i dobry stan zdrowia mają pozytywny wpływ na dobre samopoczucie wszystkich starszych osób. Naukowcy odkryli, że w przypadku kobiet zadowolenie z życia jest pozytywnie skorelowane z posiadaniem domu, aktywnym wypoczynkiem oraz jakością dostępnego transportu i infrastruktury, podczas gdy dla mężczyzn ważniejszą rolę odgrywają dzieci. Ta druga tendencja może być interpretowana jako próba nadrobienia straconego czasu – dotychczasowy tradycyjny podział obowiązków przypisywał kobiecie rolę osoby zajmującej się domem, a mężczyźnie rolę głównego lub jedynego żywiciela rodziny. Projekt Maggie określił trzy szerokie rozróżnienia funkcjonujące w obrębie europejskich nacji. W niemieckojęzycznych krajach osoby starsze mają zasadniczo lepszą sytuację finansową, ale nierówność płci jest tam większa. W krajach Europy Północnej i Zachodniej seniorzy bardziej dbają o przyjaciół i aktywny wypoczynek, natomiast osoby starsze z Europy Południowej cieszą się lepszym zdrowiem i są bardziej nakierowane na życie rodzinne. Kilka subpopulacji zostało sklasyfikowanych jako narażonych na niską jakość życia – to właśnie te przypadki wymagają szczególnej uwagi ze strony decydentów. W skład tych subpopulacji wchodzą ludzie chorzy, bezdzietni starsi mieszkańcy Europy Środkowej, mieszkanki Europy Północnej o niestabilnej sytuacji finansowej oraz o ograniczonych kontaktach z rodziną. Problemy te mogą ulec zmianie w przypadku nowych pokoleń seniorów, zważywszy że role kobiet i mężczyzn mogą się z czasem upodobnić, skutkując większym uczestnictwem kobiet na rynku pracy. Wysiłki poczynione w ramach projektu Maggie są ważnym wkładem w debatę poświęconą temu, w jaki sposób wzajemne oddziaływanie różnych polityk – w zakresie emerytur, ubezpieczeń społecznych i zdrowia – wpływa na różnice płci w kontekście jakości życia.
