Wzmacnianie relacji z naszymi wschodnimi sąsiadami
Projekt "Wschodnie sąsiedztwo UE: potencjał gospodarczy i perspektywy rozwoju" (ENEPO) został stworzony w celu zbadania, w jaki sposób europejska polityka sąsiedztwa (EPS) oraz strategiczne partnerstwo między UE i Rosją mogą pomóc w poprawieniu stosunków między powiększoną UE i nowymi państwami niepodległymi (byłego ZSRR) (NIS). Przed uruchomieniem projektu ENEPO działalność naukowa oraz dominujące analizy aktywności handlowej, inwestycyjnej i aktywności związanej z migracją zarobkową nie obejmowały współpracy UE z NIS, nazywanymi również Wspólnotą Niepodległych Państw (WNP). Uczestnicy tego projektu, finansowanego ze środków UE, skupili się na handlu, przepływie pracowników, współpracy technologicznej oraz na inwestycjach, a także na usprawnieniu reform gospodarczych i rządowych w NIS. Cechą charakterystyczną tego nowatorskiego podejścia był nacisk na wzajemną współzależność między tymi obszarami współpracy. Projekt ENEPO, którego celem było podniesienie poziomu wiedzy dotyczącej stosunków gospodarczych i politycznych między UE a WNP oraz zgromadzenie informacji na temat wyzwań i problemów stojących przed państwami WNP, został stworzony również po to, aby pomóc w rozwoju polityki i przyczynić się do tego, aby wszystkie zaangażowane strony podejmowały decyzje na drodze bardziej świadomych procesów. Działalność naukowa i badawcza zaowocowała sformułowaniem wielu zaleceń i wniosków dotyczących polityki. W odniesieniu do rozwoju gospodarczego stwierdzono, że wszystkie kraje WNP muszą kontynuować reformy gospodarcze, instytucjonalne i polityczne, aby móc dokończyć proces przekształcania się w gospodarki demokratyczne i wolnorynkowe. UE może im w tym pomóc, a także udzielić wsparcia w zakresie dalszego reformowania systemów politycznych. Formy pomocy rozwojowej obejmują m.in. zliberalizowanie przepływu ludności, promowanie "pogłębionych" umów dotyczących wolnego handlu, wspieranie kształcenia instytucjonalnego oraz dostarczanie lepiej zarządzanego wsparcia technicznego odpowiednim odbiorcom. Analizy przeprowadzone przez partnerów projektu ENEPO wykazały również, że szeroko zakrojona liberalizacja pogłębionych zależności handlowych pozwoli eksporterom z WNP na uzyskanie lepszego dostępu do rynku wewnętrznego UE oraz na osiągnięcie częściowej instytucjonalnej harmonizacji ze wspólnotowym dorobkiem prawnym. Oprócz działania na rzecz sprawniejszego biznesu i lepszej atmosfery inwestycyjnej w krajach WNP, takie podejście daje również szansę na wypracowanie gospodarczej, społecznej i politycznej stabilizacji we wschodnim sąsiedztwie UE. Kolejnym kluczowym czynnikiem jest liberalizacja przepływu ludności w ramach zwiększonego handlu usługami i współpracy w zakresie edukacji, nauki i kultury, nie wspominając o innych ważnych obszarach. Biorąc pod uwagę starzenie się społeczeństwa i spadek liczby urodzeń, otwarcie drogi dla legalnej migracji jest korzystne dla UE również w dalszej perspektywie. Jeśli chodzi o dostarczanie i przesył energii, obu stronom potrzebne są rozwiązania rynkowe, które pomogą w odpolitycznieniu sektora. Jest to ważne dla wzmocnienia współpracy między UE a WNP. Wyniki badań prowadzonych w ramach projektu ENEPO wyraźnie wskazują na korzyści płynące z szeroko zakrojonych reform rynkowych, liberalizacji i integracji, a także na znaczenie agendy stosunków dwustronnych określonej przez takie cele, jak długofalowa integracja i modernizacja.
