Zgłębianie prawdy
Środowisko głębi oceanicznej, zwykle zimne i ciemne, w rzeczywistości kryje wiele tajemnic oraz sposobów na przetrwanie. Projekt "Badania nad ekosystemami ekstremalnymi głębi oceanicznej: rozwój technologiczny" (EXOCET/D) podjęto z myślą o opracowaniu instrumentarium, umożliwiającego eksplorowanie, opisywanie oraz ocenę ilościową bioróżnorodności w siedliskach głębinowych, ze szczególnym uwzględnieniem powiązań pomiędzy strukturą społecznościową oraz dynamiką środowiskową. Badane ekosystemy posiadały wiele wspólnych cech. Były powiązane z kominami hydrotermalnymi oraz zimnymi wysiękami (tzw. emisjami cieczy zredukowanych). Kominy hydrotermalne powstają w wyniku przesiąkania do skorupy ziemskiej wody, która po drodze rozpuszcza minerały i metale, następnie zostaje podgrzana do wysokich temperatur, przepływając w pobliżu magmy, a w końcu wytryskuje w postaci gejzerów z dna morskiego. Zimne wysięki to substancje chemiczne o tej samej temperaturze, co otaczająca woda, przesiąkające ze skorupy ziemskiej do oceanu. Ponadto odkryto, że ekosystemy wyróżniają się osobliwą topografią (góry podwodne i głębinowe rafy koralowe) oraz znaczącym udziałem substancji organicznych, niespotykanych w głębi oceanicznej, która jest ogólnie środowiskiem o ograniczonej ilości składników odżywczych. Zaobserwowano tam również gwałtowne gradienty fizyczne i chemiczne, powiązane na przykład z ujściami termalnymi siarkowodoru. Ponadto, ekosystemy wyróżniają się niespotykaną wydajnością biologiczną oraz zaburzeniami na wysokim poziomie, a także silnymi wzajemnymi relacjami pomiędzy organizmami i ich habitatem. Niewielkie rozmiary tych organizmów oraz ich skupisk w powiązaniu z głębokością ich występowania utrudniają prowadzenie badań nad nimi z wykorzystaniem powierzchniowych jednostek pływających. W ramach projektu Exocet/D opracowano 13 prototypowych instrumentów do pobierania próbek, pomiarów i obrazowania części siedlisk głębinowych. Weryfikację działania instrumentów zaprezentowano podczas naukowego rejsu morskiego, którego celem było badanie skupisk hydrotermalnych Grzbietu Śródatlantyckiego. Naukowcy badali powiązania pomiędzy strukturą skupisk a dynamiką środowiskową, przesyłając dane i obrazy w czasie rzeczywistym. Ponadto, badacze przygotowali film dokumentujący ekspedycję, przeznaczony do prezentowania w akwariach oraz na konferencjach. Podsumowując, projekt Exocet/D przyczynił się do powstania nowych instrumentów do badania surowych i ekstremalnych środowisk ekosystemów głębi oceanicznej z pokładów jednostek morskich oraz umożliwił zgromadzenie ważnych danych na temat niektórych z tych systemów podczas testowania instrumentów. Wyniki projektu powinny przydać się zarówno badaczom, jak i nauczycielom oraz decydentom, podejmującym wspólne starania ukierunkowane na wymierne wyniki w kwestii badania i ochrony tych siedlisk głębinowych.
