Postrzeganie starożytnych bohaterów w społeczeństwach z okresu wczesnego średniowiecza
W ramach projektu "Literatura wczesnoarabska w kontekście: kontinuum hellenistyczne" (ALCH) zbadano mało znany tekst napisany w kontekście gałęzi Islamu Shi’i, by na nowo spojrzeć na greckie i helleńskie korzenie cywilizacji judeochrześcijańskich i islamskich. Dzieło autorstwa al-Mubashshira Ibn Fatika, "Choicest Maxims and Best Sayings", które rozpowszechniano po wschodniej i zachodniej stronie basenu Morza Śródziemnego w czasach średniowiecza, odzwierciedla złożoność społeczeństw późnej ery antycznej/początku średniowiecza. Tekst ten przetłumaczono na główne języki europejskie po połowie XIII wieku. Zwracając w ten sposób uwagę na wymianę międzykulturową w Egipcie w XI wieku, arabskie opracowanie starożytnych źródeł obejmujących egipskich, greckich i semickich mędrców widzianych w randze helleńskich półbogów miało na celu lepsze zrozumienie koncepcji antyczności Ibn Fatika. Finansowany ze środków UE projekt skupił się na kontekście historycznym dzieła i aspektach językowych. Tekst ten jest reprezentacyjnym przykładem literatury wczesnoarabskiej. Dzięki użyciu materiałów zarówno z greckich, jak i syryjskich przekładów, badanie sieci ukrytej za tekstem umożliwiło spojrzenie z zupełnie nowej perspektyw na ruch translacyjny w Bagdadzie i obszarach z nim sąsiadujących w IX i X w. Ten kierunek badań miał zostać rozszerzony na podstawie wiedzy odnoszącej się do roli klasztorów chrześcijańskich w Egipcie i Palestynie w działaniach związanych z przekładami naukowymi. Projekt ALCH, obejmujący literaturę arabską, filozofię i historię grecką oraz badania nad religią, skupił się na powszechnie znanych postaciach, takich jak prorocy Adam i Set, Hipokrates, Pitagoras, Platon i Arystoteles, by dotrzeć do większego grona odbiorców. Rozdziały zorganizowano w grupy tematyczne i podzielono na podstawie czynników chronologicznych i historycznych. Księga Ibn Fatika zawiera rozdziały o wczesnochrześcijańskich teologach, ojcach kapadockich, jak również o Hermesie Trismegistosie i Eskulapie. W badaniu uznano za konieczne, by podkreślić uznanie dla pochodzenia helleńskiego wczesnoegipskiej literatury, zarówno chrześcijańskiej, jak i muzułmańskiej. Osiągnięto to poprzez zbadanie różnych studiów przypadku – miejsca Adama i Seta w helleńskiej literaturze biblijnej w porównaniu do roli, jaką dano im w późniejszych pismach gnostycznych i muzułmańskich, oraz opisom Hipokratesa w greko-egipskiej literaturze romańskiej, ukazanym w języku arabskim. Co więcej, Hermes Trismegistos i Aleksander Wielki byli uznawani za decydujące postacie pogańskie przyjęte przez Chrześcijan już w pierwszym wieku n.e. w porównaniu z innymi trendami, po których nastąpiło wysławianie ich w Islamie jako przedchrześcijan i monoteistów. W ten sposób projekt ALCH przyczynił się do lepszego zrozumienia roli Egiptu jako ośrodka wymiany intelektualnej dla zróżnicowanych społeczności w okresie poprzedzającym wyprawy krzyżowe.
