Najważniejsze wiadomości - Holandia: od złotego wieku po triumf nauki
Niezależnie od tego, czy mówimy o melioracji, zarządzaniu zasobami wodnymi, giełdzie papierów wartościowych, pierwszej na świecie korporacji, pierwszym użytecznym teleskopie, czy też pierwszej sterownej łodzi podwodnej, Holandia szczyci się bogatą tradycją w zakresie innowacji, wspieraną przez chęć eksperymentowania oraz praktyczne podejście do rozwiązywania problemów. Podczas holenderskiej złotej ery, która miała miejsce w 17-tym wieku, Christiaan Huygens, astronom, fizyk oraz matematyk, przedstawił falową teorię światła, odkrył Tytan (księżyc Saturna) oraz wynalazł zegar wahadłowy, który stanowił znaczący krok naprzód na drodze do precyzyjnego pomiaru upływu czasu. W tym samym czasie Anton van Leeuwenhoek jako pierwszy prowadził metodyczne badania mikroskopijnych organizmów żywych, tworząc podwaliny mikrobiologii. Ciekawość i pragmatyzm Huygensa, Van Leeuwenhoeka oraz innych im współczesnych to cechy, które dobrze charakteryzują także aktualne pokolenie holenderskich naukowców i wynalazców. Pożywka dla myśli W obliczu narastających na świecie obaw dotyczących wyżywienia globalnej populacji, zespół holenderskich naukowców ogłosił niedawno, że udało mu się wyhodować mięso z komórek macierzystych, w warunkach laboratoryjnych. Chociaż pierwszy prototypowy hamburger, wyprodukowany w powyższy sposób, będzie kosztował ponad 240 000 euro, procedura ta może zrewolucjonizować przemysł spożywczy, redukując piętno ekologiczne powodowane przez produkcję mięsa nawet o 60%. Zespół złożony z pracowników Stichting Centrum voor Wiskunde en Informatica - zlokalizowanego w Amsterdamie instytutu badawczego, specjalizującego się w matematyce i informacje - skupił się w swych pionierskich pracach na rybach. W ramach projektu Fish4Knowledge (1) naukowcy opracowują technologię, która pozwoli w sposób inteligentny i automatyczny analizować miliony godzin filmów nakręconych pod wodą, w celu lepszego zrozumienia ekosystemów morskich oraz wpływu wywieranego na nie przez zmiany klimatyczne, zanieczyszczenia oraz inne czynniki środowiskowe. Stworzona w ten sposób baza danych oraz narzędzia analityczne zapewnią oceanografom niespotykany dotychczas dostęp do zarejestrowanych oraz przesyłanych na żywo filmów podwodnych, a także do powiązanych z nimi informacji na temat ekosystemów morskich. Podczas gdy uczestnicy projektu Fish4Knowledge skupili się na analizie danych zarejestrowanych pod wodą, uczestnicy innej inicjatywy, koordynowanej przez Universiteit Twente, zajmują się wytwarzaniem, współdzieleniem oraz przetwarzaniem ogromnych ilości informacji. W projekcie tym, zwanym CLAM (2), uczestniczy holenderska firma Microflown Technologies oraz partnerzy z Norwegii i Włoch. Członkowie konsorcjum opracowują platformę umożliwiającą rejestrowanie danych podwodnych, wysnuwanie wniosków oraz komunikację, która pozwolić monitorować stan środowisk podmorskich przez Internet. Łącząc najnowocześniejszą technologię akustycznego rejestrowania wektorowego, podwodne protokoły sieci bezprzewodowych, kolaboracyjne, zależne od sytuacji wnioskowanie oraz rozproszone przetwarzanie sygnałów, system CLAM może być stosowany w każdym środowisku podwodnym, które wymaga monitorowania, niezależnie od tego, czy chodzi o ochronę środowiska, badanie podwodnych form życia, czy też o bezpieczeństwo wód przybrzeżnych. Podejście obrane przez uczestników projektu CLAM umożliwia korzystanie z wielu różnorakich czujników i urządzeń, które samoczynnie łączą się w sieć, wymieniają między sobą informacje, identyfikują zasoby lub obszary, w których zachodzą określone zjawiska oraz dostarczają informacje do jednego lub więcej punktów zbiorczych, skąd można je pobrać w prosty i niedrogi sposób lub przesłać dalej. Inteligentne kanały, inteligentne domy Ze względu na niskie położenie oraz historyczne związki z morzem, Holandia jest krajem, w którym woda odgrywa ważną rolę - zarówno w pozytywnym, jak i negatywnym znaczeniu. Powodzie wciąż stanowią poważne zagrożenie w wielu regionach Holandii, jednak wkrótce może się to zmienić. Zespół naukowców należących do Holenderskiego Stowarzyszenia na rzecz Stosowanych Badań Naukowych ('Netherlands Organisation for Applied Scientific Research' - TNO) koordynuje prace nad internetową platformą wspierającą systemy wczesnego ostrzegania, które będą z wyprzedzeniem powiadamiać o nadchodzących kataklizmach, zwłaszcza o powodziach. W projekcie UrbanFlood (3) uczestniczy ponadto Duńska Fundacja na rzecz Stosowanych Badań nad Wodą ('Dutch Foundation for Applied Water Research' - STOWA), Uniwersytet w Amsterdamie oraz partnerzy z Polski, Rosji oraz Wielkiej Brytanii. Zespół projektowy zainstalował czujniki w kanałach zlokalizowanych w Holandii, które zbudowano w celu kontrolowania poziomu wody po Wielkiej Powodzi z 1953 troku. Dzięki powyższym czujnikom możliwa jest analiza danych i wykrywanie słabych punktów zanim będzie za późno. "Mierzymy ciśnienie wody wewnątrz kanałów. Chodzi jednak o około 2 400 kilometrów tego typu kanałów, zlokalizowanych na obszarze Holandii... ilość informacji, którą należy poddać analizie jest ogromna. Używamy do tego celu superkomputerów oraz sztucznej inteligencji... ponadto, dzięki temu, że czujniki są podłączone do Internetu, nasza stacja monitorująca może się znajdować w dowolnym miejscu na Ziemi", tłumaczy koordynator projektu, Dr Robert Meijer. Technologia sensoryczna odgrywa znaczącą rolę w jeszcze jednym projekcie, któremu przewodzą Holendrzy. Celem inicjatywy GreenerBuildings (4), koordynowanej przez Politechnikę w Eindhoven, jest zastosowanie czujników i siłowników, w połączeniu z technologiami z dziedziny inteligentnego otoczenia, w celu sprawienia, by budynki dynamicznie dostosowywały ogrzewanie, oświetlenie oraz zasilanie urządzeń wymagających dużych ilości energii do stopnia zajętości pomieszczeń oraz do rodzaju realizowanych czynności, co pozwoli drastycznie ograniczyć zużycie energii. "Pragniemy, by budynki reagowały na sposób korzystania z nich oraz na zmiany zachodzące w środowisku, a także współpracowały z osobami korzystającymi z nich za pośrednictwem nowatorskich technik monitorowania oraz analizowania zachowań użytkowników, a następnie w sposób niedostrzegalny dostosowywały swe funkcje i tryb działania", twierdzą naukowcy. Uczestnicy powyższego projektu pragną zweryfikować swe podejście dzięki prototypowym, "żywym laboratoriom", które zostaną stworzone w oparciu o inteligentne domy i będą wyposażone w co najmniej 1 000 urządzeń. Tymczasem technologia inteligentnych domów stanowi kluczowy element innego projektu, w którym uczestniczą Holendrzy. Firma Stichting Smart Homes z siedzibą w Eindhoven oraz przedsiębiorstwo Verklizan, będące holenderskim dostawcą rozwiązań z dziedziny opieki zdalnej i telemedycyny, uczestniczą w inicjatywie CompanionAble (5), której celem jest stawienie czoła wyzwaniom z zakresu integracji społecznej oraz opieki nad osobami upośledzonymi i osobami w podeszłym wieku, w oparciu o innowacyjne zastosowania technologii TIK. Podczas próbnych wdrożeń uczestnicy projektu CompanionAble zaprezentowali w jaki sposób rozwiązania w służbie osób starszych, w połączeniu z mobilnym robotem-opiekunem o nazwie Hector, umożliwiają świadczenie szeregu usług, począwszy od przypominania użytkownikom o konieczności zażycia lekarstw, aż po powiadamianie służb ratunkowych w razie wystąpienia zdarzenia lub wypadku w domu. Naukowcy uczestniczący w projekcie CompanionAble współpracowali ponadto z członkami inicjatywy KSERA (6), koordynowanej przez Politechnikę w Eindhoven. Celem projektu KSERA jest stworzenie robota-opiekuna, który będzie pomagał osobom w podeszłym wieku, zwłaszcza tym, które cierpią na przewlekłą zaporową chorobę płuc ('Chronic Obstructive Pulmonary Disease' - COPD), wspierając je podczas realizacji codziennych zadań, zaspokajania potrzeb zdrowotnych oraz przeciwdziałania chorobie. "(Inteligentne domy i roboty) powinny być tak przyjazne, jak to tylko możliwe", twierdzi koordynator projektu, Dr Lydia Meesters. "W idealnej sytuacji jedyną widoczną technologią będzie robot. Robot będzie stanowił punkt styku wszystkich systemów domowych, jednak pomijając ten niewielki wyjątek dom będzie wyglądał zupełnie zwyczajnie". Naukowcy pracujący w firmie Philips skupili swą uwagę na innym aspekcie medycyny. W ramach projektu Integrate (7) partnerzy z Belgii, Hiszpanii oraz Grecji współpracują z firmą Philips, tworząc rozwiązania z zakresu współdzielenia danych i wiedzy, przeznaczone dla społeczności zaangażowanej w badania biomedyczne. Celem powyższego projektu, którego uczestnicy skupiają się głównie na badaniach nad rakiem piersi, jest odejście od medycyny empirycznej w kierunku opartej na dowodach, spersonalizowanej opieki zdrowotnej, która pozwoli usprawnić proces leczenia oraz obniżyć koszty. Zarówno powyższe projekty, jak i liczne inicjatywy realizowane w obrębie wielu domen zastosowań oraz dziedzin nauki dowodzą, że chociaż holenderski złoty wiek przeszedł już do historii, holenderska nauka nadal święci triumfy. --- Projekty opisane w niniejszym artykule uzyskały wsparcie na rzecz badań naukowych w ramach Siódmego Programu Ramowego (7PR). (1) Fish4Knowledge: Wspieranie ludzi w zakresie gromadzenia wiedzy oraz uzyskiwania odpowiedzi na pytania dotyczące monitorowania środowiska morskiego, poprzez analizę wielu strumieni wideo ('Fish4Knowledge: Supporting humans in knowledge gathering and question answering w.r.t. marine and environmental monitoring through analysis of multiple video streams') CLAM: Kolaboracyjne, wbudowane sieci na rzecz monitorowania środowiska podwodnego ('CLAM: CoLlAborative eMbedded networks for submarine surveillance') (3) UrbanFlood: UrbanFlood (4) GreenerBuildings: Wszechobecne platformy systemów wbudowanych na rzecz energooszczędnych budynków korzystających z wiedzy na temat zdarzeń zachodzących w ich wnętrzu oraz na temat kontekstu ('GreenerBuildings: An ubiquitous embedded systems framework for energy-aware buildings using activity and context knowledge') (5) CompanionAble: Samodzielność i bezpieczeństwo dzięki zintegrowanemu, robotycznemu systemowi wspierania kognitywnego w środowisku domowym ('CompanionAble: Integrated cognitive assistive and domotic companion robotic systems for ability and security') (6) KSERA: Inteligentne roboty w służbie osób starszych ('KSERA: Knowledge service robots for ageing') (7) Integrate: Wspieranie doskonałości w dziedzinie integratywnych badań nad nowotworami dziędzi innowacyjnej infrastrukturze biomedycznej ('Integrate: Driving Excellence in Integrative Cancer Research through Innovative Biomedical Infrastructures') Użyteczne odnośniki: - Informacje na temat 7PR w bazie danych CORDIS - Informacje na temat projektu FISH4KNOWLEDGE w bazie danych CORDIS - Informacje na temat projektu CLAM on CORDIS - URBANFLOOD w bazie danych CORDIS - Informacje na temat projektu GREENERBUILDINGS on CORDIS - Informacje na temat projektu COMPANIONABLE w bazie danych CORDIS - Informacje na temat projektu KSERA w bazie danych CORDIS - Informacje na temat projektu INTEGRATE w bazie danych CORDIS