Nowe leki z naturalnych produktów morskich
Organizmy morskie są doskonałym źródłem nowych związków chemicznych, w tym różnych podstawowych i wtórnych metabolitów o silnej aktywności biologicznej. Różnice w obrębie gatunków żyjących w różnych środowiskach morskich mogą umożliwić uzyskanie odmian związków i różnych ich stężeń. Ważne jest zatem badanie organizmów w różnych miejscach. Stale potrzebne są środki chemioterapeutyczne do leczenia chorób ludzkich, szczególnie leków przeciwzakaźnych, przeciwnowotworowych i przeciwzapalnych. Dlatego też w ramach finansowanego ze środków UE projektu MAREX badano nowe związki w naturalnych produktach uzyskanych z organizmów morskich. W projekcie tym wzięli udział naukowcy z całego świata, którzy zgromadzili organizmy z mórz i oceanów w Azji, Europie oraz Ameryce Południowej. Konsorcjum przygotowało bazę danych i protokoły logistyczne oraz przeprowadziło prace związane z gromadzeniem danych i obejmujące między innymi próbkowanie, przetwarzanie, hodowlę i testy biologiczne oraz analizę ich wyników. Badacze opracowali również metody i techniki hodowli kilku gatunków glonów oraz bakterii. Ponadto uzyskano próbki gatunków glonów, sinic i morskich bezkręgowców oraz wyizolowano kilka ciekawych związków chemicznych i scharakteryzowano je do dalszych badań. Z Atlantyku, Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku oraz Morza Adriatyckiego, Arabskiego, Bałtyckiego i Śródziemnego zebrano ponad 600 organizmów. Wśród organizmów tych znalazły się wiciowce i inne mikroglony, sinice, gąbki, ukwiały, osłonice i strzykwy. Zidentyfikowano próbki o znaczącym działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym. Między innymi hamują one rozwój opornego na metycylinę gronkowca złocistego. Uczeni zidentyfikowali także próbki działające przeciwko innym bakteriom, takim jak przecinkowiec cholery, którego niektóre szczepy wywołują cholerę. W ramach projektu zaprojektowano także, zsyntezowano i oceniono około 400 nowych syntetycznych związków opartych na naturalnych produktach przejawiających działania przeciwko nowotworom, infekcjom bakteryjnym i stanom zapalnym. Zbadano także ekstrakty produktów naturalnych pod kątem ich potencjalnych właściwości regulujących wzrost roślin wyższego rzędu i mikroglonów. Na przykład, wykazano, że ekstrakty gatunku sinic o nazwie Nodularia umożliwiają kontrolowanie wzrostu mikroglonów. Projekt MAREX potwierdził znaczenie wykorzystania naturalnych produktów morskich do tworzenia nowych leków. Omawiane prace przyczyniają się do zwiększenia dostępności bioaktywnych związków pochodzenia morskiego oraz zwiększenia potencjału europejskiej przemysłu farmaceutycznego i chemicznego w zakresie opracowywania substancji leczniczych.
Słowa kluczowe
Morski, produkty naturalne, przeciwbakteryjne, sinice, związki bioaktywne
