Przygotowując się na nieznane
Co się stanie, jeśli Europę ogarnie wielka powódź, lub gdy Internet przestanie działać? Te i wiele innych nieprawdopodobnych, lecz możliwych wydarzeń są obiektem rozważań UE i jej decydentów, a celem jest przygotowanie się na niemal każdą okoliczność. Założeniem finansowanego z budżetu UE projektu IKNOW jest przygotowanie się na takie ewentualności. Opisując szczegółowo 44 możliwe scenariusze przyszłości, uczestnicy projektu zbadali, w jaki sposób wpływ każdego z nich może zmienić życie na naszej planecie oraz jak moglibyśmy poradzić sobie z takimi sytuacjami. Zidentyfikowano i przeanalizowano niewiadome (wild cards — WI) oraz problemy, które mogą wstrząsnąć naszą przyszłością, a także słabe sygnały (WE) lub problemy, które obecnie tę przyszłość kształtują. Zespół przyjrzał się w szczególności efektom oddziaływań WI-WE na politykę europejską oraz naukę i technologię w poszczególnych krajach. Aby zrealizować wyznaczone cele, zespół IKNOW przyjął dalekowzroczne podejście, zakładające przewidywanie, rekomendowanie i transformację technologicznych, ekonomicznych, środowiskowych, politycznych, społecznych oraz etnicznych wersji przyszłości. Posłużono się także skanowaniem horyzontalnym w celu przeanalizowania granicznych problemów związanych z polityką i programami badań, od niespodziewanych wydarzeń i zalążków zmian po trendy, strategie polityczne, praktyki i postawy. Do najważniejszych osiągnięć prac projektu zaliczyć można wskazanie obszarów, w których europejska polityka naukowa musi działać proaktywnie oraz przewidywanych istotnych zmian w europejskim systemie badawczym. Ujawniło to przyszłe problemy, pojawiające się na radarze politycznym, które mogą mieć dalekosiężne skutki dla nauki i technologii w Europie. Co ważne, partnerzy projektu opracowali zaawansowane struktury, służące do identyfikacji, klasyfikacji, grupowania i analizowania niewiadomych oraz słabych sygnałów (WI-WE). Przeanalizowano skutki WI-WE oraz ich spodziewany wpływ na główne obszary związane z wizją europejskiej przestrzeni badawczej. Wskazano także kluczowe czynniki służące do oceny stopnia niepewności i potencjalny wpływ przewidywanych problemów. Wynikiem tych prac jest zbiór ostrzeżeń politycznych IKNOW oraz zestaw narzędzi IKNOW EPB, które razem są punktem odniesienia i inspiracją dla zainteresowanych stron związanych z EPB. Badacze projektu IKNOW zbadali, w jaki sposób można zastosować analizy WI-WE w zarządzaniu badaniami, określili zagadnienia, których dotyczą dane WI-WE oraz zbadali, w jaki sposób można zastosować WI-WE do ustalania polityki naukowej i technologicznej. Zbadano także zastosowanie WI-WE w związku z planami działań EPB, zwracając szczególną uwagę na rozwijanie projektów badawczych związanych z EPB i zarządzanie nimi. Dzięki licznym warsztatom, konferencjom, działaniom upowszechniającym i witrynie internetowej projektu, zespołowi IKNOW udało się znacząco rozpowszechnić na świecie badania nad mechanizmami WI-WE oraz wskazać ich wpływ na innowacyjność i EPB. Powstające analizy polityczne, wywiady, badania krajowe oraz zestaw narzędzi EPB pomogą w przewidywaniu przyszłych zagrożeń i niespodziewanych wydarzeń i radzeniu sobie z nimi, a także we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań i inspirowaniu badaczy.
