Nowa platforma do monitorowania skorupy ziemskiej
Obecnie w Europie istnieją setki imponujących, ale niepołączonych ze sobą sieci naukowych, obserwatoriów, placówek tymczasowych, pul narzędzi, laboratoriów i placówek zajmujących się modelowaniem umożliwiających badania w dziedzinie Ziemi stałej (SE). Zrównoważona infrastruktura umożliwiająca długoterminową obserwację płyt tektonicznych oraz zapewniająca optymalny dostęp do danych i różnego rodzaju narzędzi modelowania SE stanowią zasadniczy warunek prowadzenia innowacyjnych badań pozwalających lepiej zrozumieć budowę Ziemi i zachodzące w niej procesy dynamiczne. Obejmuje to procesy fizyczne i chemiczne odpowiadające za powstawanie i przebieg różnych zjawisk naturalnych (trzęsień ziemi, erupcji wulkanicznych, osuwisk i fal tsunami), tworzenie się geozasobów czy dynamiczne procesy przebiegające na powierzchni Ziemi. Celem finansowanego ze środków UE projektu EPOS (European Plate Observing System) było stworzenie jednej, zrównoważonej, stałej i rozproszonej infrastruktury integrującej sieci zajmujące się monitorowaniem geofizycznym, lokalne obserwatoria (np. wulkanologiczne), obserwatoria satelitarne oraz inne placówki z całej Europy. Dzięki lepszej i łatwiejszej integracji, dostępowi i wykorzystaniu danych badawczych z zakresu nauk o Ziemi, produktów uzyskanych z danych, usług i możliwości placówek system EPOS stanowi holistyczną, zrównoważoną, wielodyscyplinarną platformę badawczą zapewniającą skoordynowany dostęp do zharmonizowanych, kontrolowanych pod kątem jakości danych z różnych dyscyplin nauk o Ziemi, jak również narzędzi do analizy i modelowania tych danych. Nowa platforma umożliwi naukowcom badanie poszczególnych zjawisk w szerokim ujęciu interdyscyplinarnym, w różnych skalach czasowych i przestrzennych (od doświadczeń laboratoryjnych po terenowe badanie płyt tektonicznych). System EPOS jest wynikiem współpracy ludzi, którzy postawili przed sobą ambitny cel. W ramach tej współpracy wiele różnych społeczności stara się stworzyć warunki umożliwiające podjęcie wyzwania związanego z prezentowaniem społeczeństwu innowacyjnego potencjału danych, metadanych i integracji usług oraz osiągnięć naukowych.
Słowa kluczowe
Skorupa ziemska, tektonika płyt, monitorowanie Ziemi, symulacje komputerowe, EPOS, cyberinfrastruktura